Hôm 27/5, cơ quan lập pháp Hồng Kông đã thông qua “cuộc đại tu” lớn nhất hệ thống chính trị của đặc khu trong một phần tư thế kỷ kể từ khi Anh cai trị bằng cách thay đổi các quy tắc bầu cử – một động thái nhằm khẳng định quyền lực của Bắc Kinh đối với thành phố tự trị.

Embed from Getty Images

Những thay đổi này sẽ làm giảm tỷ lệ ghế trong cơ quan lập pháp tại các cuộc bầu cử trực tiếp từ một nửa xuống còn dưới một phần tư. Một cơ quan mới sẽ kiểm tra các ứng cử viên và cấm những người được cho là “không đủ lòng yêu nước đối với Trung Quốc” ra tranh cử.

Peter Shiu, một nhà lập pháp thân Bắc Kinh, cho biết: “Khoảng hơn 600 trang của đạo luật này có thể tóm tắt bằng một vài từ: ‘những người yêu nước’ đang cai trị Hồng Kông”.

Hầu hết các thay đổi đã được Trung Quốc công bố vào tháng 3, mặc dù chính quyền Hồng Kông sau đó đã đóng góp thêm vài chi tiết, chẳng hạn như vẽ lại ranh giới khu vực bầu cử và hình sự hóa các lá phiếu bỏ trống. 

Các biện pháp đã được thông qua với 40 phiếu thuận và 2 phiếu chống. Chính phủ thân Bắc Kinh đã không vấp phải sự phản đối nào trong cơ quan lập pháp kể từ năm ngoái, khi Trung Quốc cách chức một số nhà lập pháp ủng hộ dân chủ và những người khác từ chức để phản đối.

Các nhà chức trách Trung Quốc cho biết việc thay đổi quy tắc bầu cử là nhằm loại bỏ “những sơ hở và thiếu sót đe dọa an ninh quốc gia trong thời kỳ bất ổn chống chính phủ vào năm 2019 và đảm bảo chỉ những “người yêu nước” được điều hành thành phố.”

Cơ quan lập pháp sẽ tăng quy mô từ 70 lên 90 ghế. Số ghế thông qua bầu cử trực tiếp sẽ giảm từ 35 ghế xuống 20 ghế. Bốn mươi ghế khác sẽ do một ủy ban bầu cử đề xuất. Ủy ban này cũng chịu trách nhiệm chọn đặc khu trưởng.

Ủy ban kiểm tra mới sẽ làm việc với các cơ quan an ninh quốc gia để đảm bảo những người thường trực trung thành với Bắc Kinh.

Trong một tuyên bố, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken cáo buộc Trung Quốc tiếp tục phá hoại các thể chế dân chủ ở Hồng Kông, đồng thời kêu gọi chính quyền Bắc Kinh và Hồng Kông trả tự do cho tất cả những ai bị buộc tội theo Luật An ninh Quốc gia.

Ông Blinken cho biết việc thay đổi thành phần của cơ quan lập pháp đã “hạn chế nghiêm trọng việc người dân Hồng Kông tham gia một cách có ý nghĩa vào hoạt động quản trị của chính họ” và giảm thiểu cơ hội tiếng nói của họ được lắng nghe. 

“Việc giảm tỷ lệ đại diện bầu cử của người dân Hồng Kông sẽ không thúc đẩy sự ổn định chính trị và xã hội lâu dài cho Hồng Kông,” ông nói thêm.

Các cuộc bầu cử cho Ủy ban bầu cử được ấn định vào ngày 19/9 và cho cơ quan lập pháp ba tháng sau đó. Ủy ban sẽ chọn một Đặc khu trưởng vào ngày 27/3/2022.

Đặc khu trưởng Carrie Lam chưa nói rõ liệu bà có tái tranh cử hay không. Năm 2019, bà phải đối mặt với các cuộc biểu tình chống chính phủ lớn nhất kể từ khi Hồng Kông được Anh chuyển giao vào năm 1997, sau khi bà đề xuất Dự luật cho phép dẫn độ sang Trung Quốc.

Kể từ khi Trung Quốc áp đặt Luật an ninh quốc gia vào năm 2020 để hình sự hóa những gì mà họ coi là lật đổ, ly khai, khủng bố hoặc thông đồng với các thế lực nước ngoài, hầu hết các nhà hoạt động dân chủ và chính trị gia đều di cư ra nước ngoài, hoặc bị bắt vì những lý do khác nhau.

Xuân Lan

Xem thêm: