Ngày 3/5, giá cổ phiếu của Alibaba trên thị trường chứng khoán Hồng Kông giảm gần 10% trong phiên giao dịch trong ngày do thông tin ông Mã Vân (Jack Ma), người sáng lập Alibaba bị bắt. Tuy nhiên, thông tin sau đó được xác thực cho thấy đây là nhầm lẫn.

p3142611a586507338
Thông cho biết ông Jack Ma trồng cây tại Trung tâm Hồ Bạn vào ngày 1/5, nhưng hình ảnh không hiển thị ngày tháng. (Ảnh từ Weibo).

Theo bản tin của CCTV, vào ngày 25/4, Cục An ninh quốc gia thành phố Hàng Châu đã thực hiện các biện pháp cưỡng chế hình sự đối với người họ Mã, vì “cấu kết với các thế lực thù địch chống Trung Quốc ở nước ngoài và bị tình nghi tham gia kích động ly khai, kích động lật đổ quyền lực nhà nước và các hoạt động khác gây nguy hiểm cho an ninh quốc gia”, làm dấy lên nghi ngờ rằng vụ việc có liên quan đến ông Mã Vân (Jack Ma) – người sáng lập Alibaba, tin tức này khiến giá cổ phiếu của Alibaba biến động mạnh.

Đến 11h ngày 3/5, sau khi thông tin người bị bắt không phải ông Jack Ma được xác nhận, giá cổ phiếu của Alibaba đã trở lại mức ban đầu, nhưng có xu hướng giảm.

Theo người dùng Weibo được chứng nhận có tên “Phó giáo sư Hoàng Nhật Hàm”: Sau khi tôi xác minh tin tức có thẩm quyền bằng nhiều cách, Cục An ninh Quốc gia thành phố Hàng Châu đã bắt giữ người họ Mã. Không phải ông Mã Vân (Jack Ma). Ông Mã Vân, một người hỗ trợ các giáo viên nông thôn, vào ngày 1/5 (tức trước một ngày có thông tin người họ Mã bị bắt) đang trồng cây tại Trung tâm Nghiên cứu và Đổi mới Hồ Bạn.

Theo giới thiệu, ông Hoàng Nhật Hàm (Huang Rihan) là trợ lý hiệu trưởng Khoa Quan hệ Quốc tế của Đại học Hoa Kiều, ông cũng đăng ảnh ông Jack Ma trồng cây và đăng một Weibo khác nói rằng: Người viết tin phải chịu trách nhiệm, một chữ sai đã khiến cổ phiếu đã bốc hơi hàng tỷ nhân dân tệ.

p3142612a408521160
Thông tin cho rằng ông Jack Ma trồng cây ở Trung tâm Hồ Bạn vào ngày 1/5, tuy nhiên trong ảnh không có ghi ngày tháng. (Nguồn ảnh chụp từ màn hình Weibo)

Thông tin trên mạng cho biết, ông Jack Ma được bầu làm chủ tịch Hiệp hội Thương gia Chiết Giang vào ngày 29/4, đồng thời ông cũng tổ chức một cuộc họp qua video.

Có bình luận chỉ ra rằng việc ông Jack Ma tái đắc cử Chủ tịch Hiệp hội Thương gia Chiết Giang thể hiện một tín hiệu rằng sự chỉnh đốn (của chính quyền) đối với lĩnh vực vốn và các nền tảng sắp kết thúc, và các công ty như nền tảng  kinh tế, các công ty Internet Tencent, Meituan và Alibaba sẽ bắt đầu được hỗ trợ trở lại.

Theo bản tin của Đài Á Châu Tự Do vào ngày 29/4 Bộ Chính trị Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) đã tổ chức cuộc họp dưới sự chủ trì của ông Tập Cận Bình trong cùng ngày. Một số yêu cầu được đề cập trong cuộc họp, bao gồm: giảm thiểu tác động của dịch bệnh đến phát triển kinh tế, xã hội, duy trì hoạt động ổn định của thị trường chứng khoán và thị trường vốn, ổn định cơ bản về ngoại thương và đầu tư nước ngoài. Theo ngoại giới giải thích, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ 20 của ĐCSTQ sẽ được tổ chức vào năm nay, đây cũng là năm trọng yếu cho việc tái đắc cử của ông Tập Cận Bình, nên mọi vấn đề chính trị và kinh tế đều lấy duy trì ổn định làm trọng điểm. 

Tờ Nam Hoa Tảo Báo (South China Morning Post), một tờ báo tiếng Anh ở Hồng Kông do ông Jack Ma kiểm soát, tiết lộ rằng Chính phủ Trung Quốc sẽ chấm dứt cơn bão quản lý giám sát đối với các công ty công nghệ lớn và cho phép họ đóng vai trò lớn hơn trong việc chấn hưng nền kinh tế. Cơ quan chức năng ĐCSTQ có kế hoạch tổ chức một cuộc họp quản lý giám sát chung sớm nhất là vào cuối tuần này để đạt được sự nhất trí, sau đó là hội nghị chuyên đề với các công ty công nghệ lớn vào kỳ nghỉ lễ 1/5.

Báo cáo cũng cho biết, chính quyền Bắc Kinh đã lên kế hoạch trấn an, đảm bảo với các quản lý cấp cao của các doanh nghiệp lớn hội nghị chuyên đề rằng họ sẽ không còn yêu cầu chấn chỉnh hoặc hình phạt bổ sung. Các công ty công nghệ lớn của Trung Quốc Đại Lục, bao gồm Alibaba, Tencent, Meituan và ByteDance, đều đã nhận được lời mời. Được biết, Bắc Kinh cũng sẽ gửi những thông điệp quan trọng cho họ – “đất nước muốn họ phát triển và đóng vai trò thúc đẩy nền kinh tế”, chẳng hạn như bằng cách phát hành phiếu giảm giá cho người tiêu dùng.

Trước đó, ông Jack Ma từng vướng vào một cơn bão quản lý giám sát của chính quyền Trung Quốc. Theo Reuters đưa tin vào năm 2017, khi ông Jack Ma gặp Tổng thống Trump vào thời điểm đó, Jack Ma từng được coi là người đánh tiên phong cho Chính phủ Trung Quốc. Tuy nhiên sau đó có thông tin cho rằng ông Jack Ma đã không báo cáo trước với Bắc Kinh về hành động của mình. Động thái rầm rộ này ngược lại đã chọc giận chính quyền Trung Quốc.

Tháng 8/2021, tại cuộc họp Ủy ban Tài chính Kinh tế Trung ương Trung Quốc, ông Tập Cận Bình đã đặt sự thịnh vượng chung làm trọng tâm trong các vấn đề quốc gia, điều này các công ty internet hình mẫu của Trung Quốc chịu ảnh hưởng trực tiếp. Hai tháng sau, ông Jack Ma lên án sự quản lý giám sát của cơ quan tài chính của Trung Quốc là “tư duy tiệm cầm đồ” tại một diễn đàn tài chính ở Thượng Hải. Sau đó, kế hoạch niêm yết trên thị trường chứng khoán của Ant Group thuộc Alibaba đã bị đình chỉ khẩn cấp. Tiếp sau đó, Alibaba đã bị chính quyền điều tra chống độc quyền trên quy mô lớn và tăng cường quản lý giám sát ngành công nghiệp nội dung. Ông Jack Ma gần tạm dừng tất cả các hoạt động công khai bên ngoài và trở nên rất kín tiếng.