Các tài xế xe buýt đường dài ở Bắc Kinh được yêu cầu đeo vòng tay điện tử, để theo dõi “trạng thái tinh thần” của họ thông qua “công nghệ cảm nhận cảm xúc”, trước thềm Đại hội 20 ĐCSTQ.

shutterstock 1718978995
Xe trên đường phố Bắc Kinh ngày 6/5/2011. (Ảnh minh họa: quiggyt4 / Shutterstock)

Hôm thứ Tư (21/9), Tập đoàn Giao thông Công cộng Bắc Kinh đã phân phát khoảng 1.800 vòng đeo tay điện tử, (truyền thông ĐCSTQ gọi là “thiết bị cảm nhận cảm xúc”) cho các tài xế xe buýt đường dài qua các tỉnh và đường cao tốc, theo một báo cáo ngày 21/ 9 của tờ Beijing Daily (Bắc Kinh Nhật báo). Hiện không rõ bao nhiêu tài xế phải đeo thiết bị này.

Báo cáo cho biết, thiết bị này sẽ được sử dụng để theo dõi các dấu hiệu quan trọng của cơ thể, và trạng thái cảm xúc của lái xe trong thời gian thực, “cung cấp sự bảo vệ vững chắc cho sức khỏe thể chất và tinh thần của người lái xe” và cải thiện an toàn công cộng.

Vòng đeo tay điện tử này có thể theo dõi nhiệt độ cơ thể, nhịp tim, nhịp thở, mức oxy trong máu, sự vận động, huyết áp và giấc ngủ, cũng như các trạng thái cảm xúc như lo lắng của mỗi người. Các công ty vận tải công cộng có thể truy cập những số liệu này ngay lập tức.

Tờ South China Morning Post (SCMP) tại Hồng Kông dẫn lời Luật sư Vương Tông Vĩ, Giám đốc phụ trách pháp lý an ninh mạng của Công ty Luật Kinh Sư Bắc Kinh, nói rằng quyết định này dường như “xem xét nhiều hơn về an toàn công cộng, vì những năm gần đây tai nạn giao thông xảy ra thường xuyên hơn”.

Cô nói: “Nhưng chúng ta cũng cần suy ngẫm thêm, liệu có thực sự cần thiết phải thu thập quá nhiều thông tin cá nhân từ các tài xế xe buýt hay không?”

Cô Vương cũng đặt câu hỏi, nếu chiếc vòng tay phát hiện ra điều bất thường, liệu các nhà chức trách có kịp can thiệp? Ngay cả khi dữ liệu được thu thập trong thời gian thực, chúng cũng “chỉ có thể được sử dụng để phân tích tai nạn sau khi sự cố đã xảy ra,” cô nói.

Ông Calvin Ho Wai-loon, phó giáo sư tại Trường Luật Đại học Hồng Kông, đã đặt câu hỏi về tính chính xác của vòng đeo tay điện tử này. “Độ tin cậy và độ chính xác của các thiết bị này trong việc báo cáo tâm trạng và sức khỏe cần phải được xem xét. Vì (dữ liệu) không chính xác có thể gây ra đau khổ không cần thiết, cũng như không công bằng và phân biệt đối xử,” ông nói.

Trước Đại hội Đại biểu Toàn quốc Đảng Cộng sản Trung Quốc lần thứ 20 (Đại hội 20 ĐCSTQ), Bắc Kinh và các thành phố lớn xung quanh đã rơi vào tình trạng kiểm soát chặt chẽ. Yêu cầu tài xế xe buýt đường dài đeo vòng tay điện tử được đưa ra vài tuần trước khi diễn ra Đại hội 20. Các quan chức trong toàn ĐCSTQ đã nhiều lần được yêu cầu giảm bớt “rủi ro xã hội” trước và trong đại hội.

Tuy nhiên, các chuyên gia pháp lý đã đưa ra những lo ngại về quyền riêng tư. Họ cho rằng điều này có thể gây căng thẳng quá mức cho các tài xế xe buýt, hoặc dẫn đến phân biệt đối xử.

Trong một vụ tai nạn gần đây ở Quý Dương, trên chiếc xe buýt chở người đến một cơ sở cách ly tập trung, 27 người thiệt mạng và 20 người bị thương. Điều này một lần nữa dấy lên nghi ngờ và tranh luận của công chúng về chính sách “zero COVID” của ĐCSTQ.

Trong những tháng gần đây, ở Trung Quốc thường xuyên có báo cáo, rằng chính quyền ĐCSTQ sử dụng thiết bị đeo tay điện tử, để giám sát người dân Trung Quốc.

Vào tháng Bảy, người dân ở quận Xương Bình, Bắc Kinh báo cáo rằng có người trong thời gian bị cách ly tại nhà, sau khi từ nơi khác trở về Bắc Kinh, đã bị khu dân cư yêu cầu đeo vòng tay điện tử, hơn nữa còn phải đeo 24/7.

Vòng đeo tay được kết nối với ứng dụng di động, tự động báo cáo dữ liệu nhiệt độ cơ thể để theo dõi. Điều này đã gây ra một làn sóng phản đối công khai, sau đó một số khu dân cư đã hủy bỏ yêu cầu này.

Vào tháng Ba, các nhà chức trách ở Thành Đô, tỉnh Tứ Xuyên, đã bắt đầu sử dụng thiết bị đeo tay điện tử và GPS trên điện thoại di động, để theo dõi các nghi phạm dưới sự giám sát của khu dân cư, hoặc được bảo lãnh tại ngoại.

Sự kiểm soát chặt chẽ của ĐCSTQ trước Đại hội 20 còn bao gồm: Các công ty chuyển phát nhanh bưu điện phải thực hiện “kiểm tra an ninh thứ cấp” đối với thư và thư chuyển phát nhanh vào Bắc Kinh.

Thư chuyển phát nhanh không được đánh dấu đã kiểm tra an ninh và khử trùng sẽ bị trả lại. Đồng thời, nghiêm cấm việc nhận và giao các loại máy bay không người lái nhỏ tốc độ chậm tầm thấp, và máy bay, mô hình hàng không tầm xa, v.v.

ĐCSTQ còn tiết lộ, quân đội nước này sử dụng vòng đeo tay cảm biến thông minh, để theo dõi tâm lý binh sĩ. Ngày 15/8, Nhật báo Quân sự ĐCSTQ đưa tin “Các thiết bị thông minh của một lữ đoàn quân đội đã xâm nhập vào công tác tâm lý thời chiến.”

Hôm 15/8, ông Lý Chính Tu, một chuyên gia quân sự Đài Loan, kiêm nhà nghiên cứu cộng sự tại Quỹ Nghiên cứu Chính sách Quốc gia, nói với Epoch Times rằng công nghệ có thể phục vụ người dân, nhưng cũng có thể bị các nhà độc tài lạm dụng như một công cụ kiểm soát người dân.

Bình Minh (t/h)