Theo số liệu kinh tế mới nhất do Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc công bố, tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên vẫn ở mức đáng kinh ngạc 17,9% trong tháng Chín. Nền kinh tế đang ở ngã ba đường.

shutterstock 1246781203
Tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên Trung Quốc vẫn đạt mức 17,9% đáng kinh ngạc trong tháng Chín. (Ảnh minh họa: tuaindeed / Shutterstock)

Theo số liệu mới nhất do Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc công bố, trong 3 quý đầu năm, tỷ lệ thất nghiệp được khảo sát tại khu vực thành thị trên toàn quốc trung bình là 5,6%. Mức trung bình trong quý III là 5,4%, giảm 0,4 điểm phần trăm so với quý II.

Trong tháng Chín, tỷ lệ thất nghiệp tại thành thị được khảo sát trên toàn quốc là 5,5%, tăng 0,2 điểm phần trăm so với tháng trước. Tỷ lệ thất nghiệp trong cuộc điều tra nhân khẩu hộ khẩu địa phương là 5,4%. Tỷ lệ thất nghiệp trong cuộc điều tra nhân khẩu hộ khẩu di cư là 5,6%, trong đó tỷ lệ thất nghiệp trong điều tra nhân khẩu hộ khẩu nông nghiệp di cư là 5,5%.

Tỷ lệ thất nghiệp của nhóm dân số 16-24 tuổi được khảo sát là 17,9% và nhóm 25-59 tuổi là 4,7%. Tỷ lệ thất nghiệp được khảo sát ở 31 thành phố và thị trấn lớn là 5,8%. Số giờ làm việc trung bình hàng tuần của nhân viên doanh nghiệp trên toàn quốc là 47,8 giờ. Cuối quý III, tổng số lao động nông thôn nhập cư là 182,7 triệu người.

Bà Vương Bình Bình, Cục trưởng Cục Thống kê Dân số và Việc làm thuộc Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc, viết trong một bài báo rằng từ đầu năm nay, tình hình việc làm đã biến động do ảnh hưởng của dịch bệnh.

Do ảnh hưởng bởi dịch bệnh, tỷ lệ thất nghiệp được khảo sát trong Tháng Chín đã tăng lên. Ảnh hưởng của đại dịch viêm phổi Vũ Hán (COVID) đối với việc làm vẫn đang tiếp diễn, và lao động nhập cư bị ảnh hưởng rất nhiều. Trong tháng Chín, tỷ lệ thất nghiệp của nông dân nhập cư đạt 5,5%, tăng 0,5 điểm phần trăm so với tháng Tám.

Ông Nhậm Trọng Đạo, nhà nghiên cứu tại tổ chức tư vấn “Chính trị và Kinh tế Thiên Quân” ở bên ngoài Trung Quốc, chỉ ra rằng về số liệu thống kê chính thức của Trung Quốc về phân khúc thanh niên 16-24 tuổi, ngoài sinh viên tốt nghiệp đại học, còn có rất nhiều người tốt nghiệp trung cấp đang tìm việc.

Ví dụ, năm 2000 có 17,71 triệu ca sinh, và năm 2022 có 10,76 triệu sinh viên tốt nghiệp đại học. Nếu loại trừ tử vong, nhập cư và các yếu tố khác, hàng triệu người vẫn cần việc làm. Đặc biệt, ông Nhậm cho biết 200 triệu người đang “làm việc linh hoạt” (làm tự do) không được tính vào thống kê thất nghiệp.

Theo thống kê và giải thích của giới chức, cuối năm 2021, có khoảng 200 triệu người “làm việc linh hoạt” ở Trung Quốc, và 78 triệu người sẽ chọn việc làm trên Internet.

61,14% doanh nghiệp đang sử dụng nhân viên bán thời gian, và thuê chuyên gia tạm thời, tăng 5,46% so với năm 2020. Đồng thời, cũng có những vấn đề như thiếu sự bảo vệ dành cho lao động linh hoạt, và rủi ro bảo mật dữ liệu cho nhân viên các nền tảng (Internet).

Theo một báo cáo của Đài Á Châu Tự Do, truyền thông chính thức của Trung Quốc miêu tả “việc làm linh hoạt”“sự lựa chọn chủ động của giới trẻ, không cần phải lo lắng quá nhiều”. Nhưng một số học giả chỉ ra rằng điều này chỉ nhằm “tô vẽ” cho số liệu dân số thất nghiệp khổng lồ, và là thuật ngữ thoái thác trách nhiệm kiểu “tang sự tổ chức như hỷ sự”.

Ông Lý Thuần, Phó giám đốc điều hành Trung tâm Nghiên cứu WTO thuộc Viện Nghiên cứu Kinh tế Trung Quốc của Đài Loan, chất vấn “việc làm linh hoạt” là tự nguyện hay bị ép buộc?

Hiện giờ mọi người đang nói rằng hình thức làm việc này là sự lựa chọn tự nguyện, nhưng phải có một mức độ việc làm đáng kể. Trong khi những người làm các công việc này buộc phải lựa chọn chúng, bởi vì công ty chỉ cung cấp những cơ hội như vậy.

Trước đây Bloomberg đã cho rằng chính quyền Bắc Kinh rơi vào vòng luẩn quẩn. Một mặt, họ đưa ra nhiều biện pháp khác nhau để kích thích kinh tế trước tình hình kinh tế suy yếu. Mặt khác, những biện pháp này tự vô hiệu hóa vì chính sách phòng chống dịch hà khắc “Zero-COVID”.

Theo số liệu do Washington Post thu được, khoảng 4,37 triệu doanh nghiệp vừa và nhỏ của Trung Quốc đã đóng cửa vĩnh viễn trong 11 tháng đầu năm 2021, gấp hơn 3 lần số doanh nghiệp mới mở trong cùng kỳ.

Trước những chính sách mới của chính quyền, các nền tảng như Alibaba, Tencent, và JD.com bị “chỉnh đốn”, nhiều người trẻ làm việc trên những kênh này đều bị ảnh hưởng. Ngoài ra, việc làm trong các ngành công nghiệp giải trí và giáo dục phụ trợ (dạy thêm học thêm) cũng bị thu hẹp.

Các doanh nghiệp đóng cửa cũng kéo theo làn sóng thất nghiệp ồ ạt. Tuy nhiên, số liệu việc làm của Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc luôn phải phù hợp với “mong muốn” của giới chức.

Tại một cuộc hội thảo ngày 18/5, giáo sư kinh tế Lu Feng tại Viện Phát triển Quốc gia của Đại học Bắc Kinh chỉ ra rằng tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên ở Trung Quốc hiện đã vượt xa so với châu Âu và Mỹ.

Khi bắt đầu nhiệm kỳ thứ 3, ông Tập Cận Bình, Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ), đang phải đối mặt với những thách thức kinh tế nghiêm trọng. Sự lựa chọn của ông Tập sẽ ảnh hưởng lớn đến cuộc sống của người dân Trung Quốc.

Tăng trưởng kinh tế trong 10 năm qua phụ thuộc quá nhiều vào xây dựng và đầu tư, nhằm đáp ứng các mục tiêu tăng trưởng kinh tế hàng năm đầy tham vọng, dẫn đến nợ tăng vọt.

Trước tỷ lệ thanh niên thất nghiệp cao kỷ lục, tăng trưởng kinh tế gần thấp kỷ lục, cuộc khủng hoảng nhà ở và mức nợ cao ngất, ông Tập cũng cần phải suy nghĩ lại về mô hình dựa vào đầu tư để thúc đẩy nền kinh tế không bền vững này.

Bình Minh (t/h)