Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) đang mở rộng hệ thống thu thập dữ liệu khổng lồ bao phủ toàn cầu, gây ra những lo ngại về quyền riêng tư. Tập đoàn Viễn thông ZTE và Viện Khổng Tử được trợ giúp của ĐCSTQ đã xúc tiến hợp tác trên toàn cầu trong nhiều năm qua, truyền thông Mỹ cho biết ZTE đã giúp Viện Khổng Tử xây dựng trung tâm giám sát trên toàn cầu.

ZTE

Tập đoàn Viễn thông ZTE và Viện Khổng Tử được tài trợ từ ĐCSTQ đã xúc tiến hợp tác trên toàn cầu trong nhiều năm qua, truyền thông Mỹ cho biết ZTE đã giúp Viện Khổng Tử xây dựng trung tâm giám sát trên toàn cầu (Getty Images)

ZTE là một kênh để ĐCSTQ nhòm ngó khắp thế giới

Ngày 27/6, theo trang tin Daily Beast, các nhà lập pháp Mỹ đã xác định ZTE là một kênh để ĐCSTQ nhòm ngó khắp thế giới. Trong những tháng gần đây, ZTE đã khinh thường các lệnh trừng phạt của Mỹ, vẫn thực hiện các giao dịch thương mại với Iran và Bắc Triều Tiên, vì thế đã bị Chính phủ Mỹ trừng phạt và đang rơi vào tình trạng khốn đốn.

Hiện nay cộng đồng quốc tế đã chú ý vấn đề điện thoại di động, thiết bị định tuyến và các sản phẩm khác do ZTE và Huawei sản xuất có thể trở thành thủ đoạn để ĐCSTQ theo dõi khắp nơi, các nghị sĩ Quốc hội Mỹ mà tiêu biểu là Thượng nghị sĩ Rubio (Marco Rubio) và Werner (Mark Warner) đều cho rằng ZTE là một mối đe dọa đối với an ninh quốc gia Mỹ.

Người đứng đầu một số cơ quan tình báo Mỹ cũng đã cảnh báo người Mỹ không nên sử dụng các sản phẩm của ZTE và Huawei vì chúng có liên quan chặt chẽ với Chính phủ Trung Quốc.

Thượng nghị sĩ Rubio nói: “Các sản phẩm và dịch vụ của họ (ZTE và Huawei) được sử dụng vào mục đích gián điệp và đánh cắp tài sản trí tuệ, chúng luôn đặt người dân Mỹ và nền kinh tế Mỹ rơi vào cảnh phải chịu rủi ro.”

Một số Thượng nghị sĩ đảng Dân chủ và Cộng hòa cũng đã đề xuất một Dự thảo luật nhằm thúc đẩy Chính phủ Mỹ hạn chế hoạt động thương mại đối với các sản phẩm và dịch vụ của ZTE và Huawei.

ZTE và Viện Khổng Tử đã hợp tác trong hơn 10 năm

Tuy nhiên, mối quan hệ giữa ZTE và ĐCSTQ có thể phức tạp hơn nhiều so với những gì các nhà lập pháp Mỹ có thể hiểu được. Nghiên cứu do tờ Daily Beast tiến hành cho thấy sự hợp tác của ZTE với Viện Khổng Tử đã qua hơn 10 năm, Viện Khổng Tử là tổ chức quyền lực mềm của Chính phủ Trung Quốc đã có mặt tại hơn 100 trường Đại học ở Mỹ.

Tờ Daily Beast chỉ ra rằng ZTE và Viện Khổng Tử đã tổ chức đoàn đại biểu viếng thăm nhau, hỗ trợ nhau trong các hoạt động chung, ZTE cung cấp thiết bị và đào tạo cho Viện Khổng Tử từ Cuba tới Zambia. Thậm chí ZTE còn là nhà đồng sáng lập của một Viện Khổng Tử.

Sự hợp tác giữa Viện Khổng Tử và ZTE đã bắt nguồn từ thời điểm ĐCSTQ khởi động mở hệ thống Viện Khổng Tử. Viện Khổng Tử đầu tiên được thành lập vào năm 2004, còn Tập đoàn ZTE đã tham gia thành lập Viện Khổng Tử tại Đại học Poitiers ở Pháp năm 2005 và cung cấp chương trình giáo dục từ xa.

Vì Viện Khổng Tử có liên quan mật thiết đối với Chính phủ Trung Quốc nên bị xem là vấn đề nhạy cảm chính trị, đã bị nhiều nước xem xét cẩn thận và lên án. Một số nhà lập pháp Mỹ đã cảnh báo Viện Khổng Tử là một nguy cơ đối với an ninh quốc gia Mỹ.

Gần đây, các nhà lập pháp Mỹ đã đề xuất một dự thảo yêu cầu Viện Khổng tử đăng ký theo “Đạo luật đăng ký Đại diện nước ngoài” (Foreign Agents Registration Act, ghi tắt FARA), có nghĩa là phải công khai tài chính và hoạt động cho Bộ Tư pháp Mỹ.

Hồi tháng Hai năm nay, Christopher Wray thuộc Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) làm chứng trước Quốc hội cho biết, FBI đang điều tra các Viện Khổng Tử trên khắp Mỹ. Một số nghị sĩ lo ngại Viện Khổng Tử sẽ được ĐCSTQ sử dụng để bí mật tiến hành thu thập thông tin tình báo và mở rộng các hoạt động gây ảnh hưởng.

Viện Khổng Tử là kênh ĐCSTQ thu thập dữ liệu bên ngoài Trung Quốc

Bên cạnh đó, ĐCSTQ đang xây dựng một “hệ thống tín dụng xã hội”, sử dụng phân tích dữ liệu khổng lồ để đánh giá mọi công dân và doanh nghiệp dựa trên hành vi của các cá nhân, sau đó sử dụng những đánh giá này để áp đặt hình phạt và phần thưởng.

Các nhà phê bình so sánh hệ thống tín dụng xã hội của ĐCSTQ với các công cụ theo dõi quy mô lớn kiểu Orwell (đề tài trong tác phẩm 1984 của nhà văn trứ danh George Orwell).

Một báo cáo mới của Viện Nghiên cứu Chính sách Chiến lược Úc đã tóm tắt tình hình ĐCSTQ làm thế nào mở rộng hệ thống tín dụng xã hội ra bên ngoài, đã cho thấy ĐCSTQ ngày càng dùng nhiều thủ đoạn biến Viện Khổng Tử thành con đường kín đáo để thu thập dữ liệu bên ngoài Trung Quốc.

Trang tin của Daily Beast chỉ ra, xét trên nhiều mặt, mối liên kết giữa ZTE và Viện Khổng Tử là hoàn toàn có lý do. Cả hai đều là các tổ chức toàn cầu gắn bó chặt chẽ với Chính phủ Trung Quốc, cả hai đều là tổ chức hỗ trợ cho quyền lực mềm của ĐCSTQ trong các lĩnh vực chiến lược như công nghệ và giáo dục.

Huệ Anh

Xem thêm: