Phòng thí nghiệm Trung Quốc và Viện Virus Vũ Hán bị nghi ngờ là trung tâm của nguồn gốc đại dịch virus viêm phổi Vũ Hán (COVID-19). Vài tháng trước khi virus bắt đầu lây lan, đã có một bản quyền được cấp chứng nhận, bản quyền này là một loại lồng có thể dùng để nhốt dơi sống được thí nghiệm. 

p2878161a317393452
Dơi trong tay các nhà nghiên cứu. Nguồn ảnh: Alanharper.com/Alan Harper / CC BY-NC 3.0)

Theo tờ The Mail on Sunday đưa tin ngày 14/2, sự thật được tiết lộ này được đưa ra sau khi Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ủng hộ đường lối của Bắc Kinh vào tuần trước, nói rằng việc rò rỉ virus từ Viện virus Vũ Hán là “rất không có khả năng”, đồng thời tin rằng virus xâm nhập vào Trung Quốc qua thịt đông lạnh. 

Nhóm điều tra của WHO bao gồm nhà động vật học người Anh Peter Daszak, tổ chức của ông làm chủ quản có tên “Liên minh Sức khỏe Sinh thái” (EcoHealth Alliance), cùng với các nhà khoa học từ Phòng thí nghiệm virus Vũ Hán, đã nghiên cứu virus do dơi lây lan trong 15 năm. Ông kiên quyết phủ nhận việc các nhà nghiên cứu nuôi nhốt loài động vật có vú này trong phòng thí nghiệm để thử nghiệm.

Tuy nhiên, The Mail on Sunday xác định, Viện Virus Vũ Hán đã nộp đơn xin cấp bằng sáng chế cho “lồng nuôi dơi” vào tháng 6/2018, sáng chế này “cho phép dơi phát triển và sinh sản khỏe mạnh trong điều kiện nhân tạo”.

Tờ báo đã đọc được bằng sáng chế nói trên, và nó đã được cấp chứng nhận vào tháng 1/2019, cũng tức là 11 tháng trước khi chính quyền Bắc Kinh báo cáo trường hợp virus đầu tiên tại Vũ Hán. Nơi bùng phát dịch chỉ cách viện này vài dặm.

Ngày 16/10/2020, Viện nghiên cứu này còn đăng ký một bản quyền khác liên quan đến “phương pháp sinh đẻ nhân tạo dơi tự nhiên”. 

Chiếc hộp Pandora và "người phụ nữ dơi" Thạch Chính Lệ
Bà Thạch Chính Lệ. (Ảnh qua Viện Virus học Vũ Hán)

Bản quyền này nói về SARS-CoV lây truyền từ dơi sang người và các loài động vật khác, “dơi nhiễm virus tự nhiên hoặc nhân tạo không có triệu chứng lâm sàng rõ rệt, cơ chế lây nhiễm không rõ.”

Trong đó chỉ rõ, phương pháp này là dùng để nuôi và sinh sản dơi để tiến hành thí nghiệm khoa học: “Mục đích của phát minh này là để cung cấp một phương pháp sinh sản nhân tạo cho loài dơi săn mồi hoang dã, nhằm khắc phục những khiếm khuyết kỹ thuật hiện tại, tiến hành thuần hóa, sinh sản, xây dựng quần thể sinh đẻ nhân tạo, từ đó cung cấp một mẫu động vật thí nghiệm mới cho nghiên cứu khoa học.”

Về vấn đề các nhà nghiên cứu liệu có thể nuôi dưỡng dơi sống, ông Peter Daszak đã viết trên Twitter vào tháng Tư năm ngoái: “Các nhà nghiên cứu không nuôi dơi, cũng không giết dơi. Tất cả những con dơi sau khi lấy mẫu, đều sẽ được thả vào hang động sở tại. Đây là một biện pháp bảo vệ, về phương diện bệnh tật lan truyền, thì cách làm này an toàn hơn nhiều so với việc giết chúng hoặc cố gắng giữ chúng trong phòng thí nghiệm. 

Tháng 12 năm ngoái, ông lại lặp lại cách nói này. Ông cho biết, phòng thí nghiệm hợp tác 15 năm với ông – ví dụ như Viện Virus Vũ Hán – “trong đó không có dơi sống hoặc chết. Bất cứ nơi nào cũng đều không có chứng cứ chứng minh đã từng xảy ra tình huống này.”

Chính phủ Trung Quốc đã khoác lên tấm áo khoác bảo mật cho Viện nghiên cứu này, do đó rất khó để xác định những bản quyền này được chuyển hóa thành thực tiễn ở mức độ lớn ngần nào. Tuy nhiên, tiểu sử trên mạng của phòng thí nghiệm này cũng chỉ ra, nhà nghiên cứu có khả năng giữ được 12 lồng dơi và 12 lồng chồn.

Tuần trước, ông Peter Daszak đã phải đối mặt với sự chỉ trích dữ dội vì nghiên cứu của mình và mối quan hệ tài chính của mình với Viện Virus Vũ Hán. Theo cách nói của Bộ Ngoại giao Mỹ, lý luận “đáng tin cậy nhất” về nguồn gốc virus là rò rỉ từ Phòng Thí nghiệm Vũ Hán.

Ông Peter Daszak là thành viên của nhóm điều tra thuộc WHO, nhóm điều tra này phát huy tác dụng quan trọng trong việc Chính phủ Trung Quốc cố gắng không chịu bất cứ trách nhiệm về việc virus lây lan. Kết quả điều tra của họ là dựa vào việc phỏng vấn nhân viên công tác tại Viện Virus Vũ Hán, trong khi Viện này có mối quan hệ mật thiết với quân đội Trung Quốc. 

Năm ngoái, The Mail on Sunday từng tiết lộ WHO cho phép chính quyền Trung Quốc duyệt danh sách các nhà khoa học đến Trung Quốc điều tra nguồn gốc virus. Đồng thời còn bổ nhiệm ông Peter Daszak làm thành viên của nhóm 10 người của WHO, mặc cho tổ chức từ thiện tại Anh Quốc do ông này phụ trách trước đó đã tài trợ cho Phòng Thí nghiệm Vũ Hán nghiên cứu virus trên dơi và đã bị dừng lại với lý do an toàn. 

Bản quyền lồng dơi bao gồm nhiều chi tiết liên quan đến điều kiện ăn, uống và sinh sản, và nói rằng động vật được “bắt dựa vào nhu cầu, và …. được thả sau khi lấy mẫu cần thiết hoặc tạm thời nuôi dưỡng một thời gian.”

Tháng 11/2019, trong khi cơ quan tình báo Mỹ chỉ ra Phòng Thí nghiệm Vũ Hán này có khả năng bùng phát COVID-19, họ đã nộp đơn đăng ký một bản quyền liên quan đến thiết bị điều trị thương tổn do tiếp xúc với virus gây bệnh trong phòng thí nghiệm an toàn sinh học.

Nhà nghiên cứu nộp đơn đăng ký bản quyền là những người đã công tác hơn 30 năm tại Viện nghiên cứu an toàn sinh học virus, trong đó bao gồm một nhà khoa học tham gia vào nghiên cứu virus corona trên dơi. 

Thiết bị cầm máu chuyên dụng này được thiết kế dùng để quấn quanh ngón tay khi gặp sự cố chảy máu trong phòng thí nghiệm virus. Dường như đây là một bản quyền công khai duy nhất trong số hàng trăm bản quyền có liên quan đến điều trị vết thương. 

Ông Charles Small, một nhà tư vấn tình báo nguồn mở, người đã nghiên cứu nguồn gốc của virus và phát hiện ra những bằng sáng chế này, cho biết: “Viện Virus Vũ Hán mô tả việc bắt dơi hoang dã trong hang động và nuôi chúng (trong lồng được cấp bằng sáng chế của họ) làm động vật thí nghiệm khoa học. Họ nhắc đến việc dùng phương thức nhân tạo để lây nhiễm virus cho dơi.”

“Phương pháp đã được cấp bằng sáng chế của Viện Virus Vũ Hán là cho những con dơi (đã được biết có mang virus corona tương tự như virus SARS) ăn hàng ngày. Việc này tồn tại nguy cơ lây lan virus corona. Viện Virus Vũ Hán cũng đã công bố bản quyền về lồng cho chồn và thỏ.”

Ông Alan Mendoza, giám đốc điều hành của Hiệp hội Henry – Jackson, cho biết: “WHO nên đưa ra lời giải thích toàn diện về các thí nghiệm của Viện Virus Vũ Hán liên quan đến dơi và virus corona trên dơi. Cùng với việc đại dịch tiếp tục lây lan, ngày càng có nhiều người không may mất mạng, các nghiên cứu mà Trung Quốc và Viện Virus Vũ Hán thực hiện đã và đang đối mặt với những vấn đề ngày càng gia tăng.”

“Điều ngày càng rõ ràng là cuộc điều tra của WHO không phù hợp với mục đích đặt ra, điều chúng ta cần là sự thẳng thắn của ĐCSTQ, thẳng thắn nói cho chúng ta về sự thật nguồn gốc của COVID-19.”

Tại cuộc họp báo của Bộ Ngoại giao Trung Quốc ngày 10/2, người phát ngôn Uông Văn Bân cho biết: “Quốc tế ngày càng có nhiều báo cáo nói rằng nửa cuối năm 2019, nhiều nơi trên thế giới bùng phát virus và dịch bệnh. Điều này nói rõ tính cần thiết và tính cấp bách của các cuộc điều tra tương tự ở các quốc gia và khu vực khác của WHO.”

Hôm 13/2, ông Peter Daszak đã từ chối phát biểu bình luận về vấn đề này.

Tiêu Nhiên

Xem thêm: