Con người hiện đại ngày nay phần lớn đều cho rằng hiếu thảo chính là phụng dưỡng cha mẹ khi cha mẹ ốm đau hay về già. Nhưng người xưa lại không cho rằng hiếu thảo chỉ đơn giản là như vậy.

Con cái hiếu thảo với cha mẹ khó nhất ở điều gì?
(Cảnh trong phim “Waga Haha no Ki”, đạo diễn Masato Harada)

“Hiếu” là một trong những đức tính quan trọng nhất của con người, được đặc biệt đề cao trong văn hóa phương Đông. Từ xưa đến nay, “trung, hiếu, lễ, nghĩa” luôn được coi là những phẩm cách cao quý.

Trong “Hiếu kinh” thời Tần Hán, “Hiếu” thăng hoa lên ở mức độ Thiên lý: “Phu hiếu, thiên chi kinh dã, đích chi nghĩa dã, dân chi hành dã”, nghĩa là “Hiếu” là lẽ thường của thiên đạo xoay chuyển, là cái lý của đất nâng đỡ vạn vật, là đức hạnh mà con người nhất định phải thực hành.

Lấy “Hiếu” để cai trị thiên hạ cũng là một trong những hành vi cốt lõi của các bậc Thánh Vương thời cổ đại. Bởi từ xưa đến nay, người ta đều coi gia đình là tế bào cấu thành nên xã hội, gia đình của người đứng đầu đất nước lại càng như thế. Gia đình hòa thuận thì đất nước sẽ hòa thuận. Gia đình hưng thịnh thì đất nước sẽ giàu mạnh. Gia đình yên ổn vững vàng thì đất nước ắt cũng được như vậy.

Cho nên, từ xưa đến nay khi muốn giáo hóa dân chúng thì không thể bắt đầu luôn, mà đầu tiên là “tu thân”, sau đó là “tề gia”, cuối cùng mới là “trị quốc”. Tu chính bản thân mình mới giữ được gia đình chỉnh tề, gia đình hòa thuận rồi mới có thể cai trị đất nước, từ đó mà bình định thiên hạ. Tu thân là cái gốc, mà việc tu thân không thể thiếu “hiếu đạo”.

Học trò của Khổng Tử là Tử Du từng hỏi ông về hiếu đạo. Khổng Tử nói: “Ngày nay, nhiều người cho rằng nuôi được cha mẹ là có hiếu. Thế nhưng ngay cả chó, ngựa cũng được nuôi dưỡng như thế. Nếu người ta không tỏ được lòng kính trọng với cha mẹ, thì việc nuôi cha mẹ và nuôi chó ngựa có khác gì nhau đâu.”

Học trò Tử Hạ cũng từng hỏi Khổng Tử về hiếu. Ông nói: “Luôn giữ được vẻ mặt, thái độ vui vẻ với cha mẹ mới là khó nhất. Nếu chỉ giúp cha mẹ công việc, chu cấp ăn mặc thì sao gọi là hiếu được?”

“Sắc mặt” của con cái đối với cha mẹ bao hàm hai ý nghĩa. Một là khi chăm sóc phụng dưỡng cha mẹ thì con phải luôn luôn giữ được sự ôn hòa, vui vẻ. Hai là bất luận là cha mẹ có vui vẻ hay không thì con cái vẫn phải thủy chung cung kính, hiếu thảo. Đây mới thực sự là hiếu thảo và cũng là việc khó nhất.

Nếu cha mẹ yêu thương chúng ta thì việc chúng ta hiếu thuận với cha mẹ là điều không khó và nhiều người có thể làm được. Nhưng nếu cha mẹ chán ghét chúng ta, mà chúng ta vẫn thủy chung hiếu thuận cha mẹ, đó mới là phù hợp với tiêu chuẩn hiếu thuận của người xưa và điều này không phải ai cũng làm được.

Người xưa đề cao lòng hiếu thảo của con người. Những người hiếu thảo với cha mẹ đều được mọi người tôn sùng, kính trọng.

Đối với đại đa số mọi người mà nói, trong muôn vàn cái khổ thì cái khổ vì con vì cái là cái khổ trải dài trong nhiều năm tháng cuộc đời nhất. Cho nên là người con, cần “xem cha mẹ là bản thân mình trong tương lai”, nhất định phải chú ý để sống cho trọn chữ “hiếu”, tận tâm chăm sóc cha mẹ của mình và mỉm cười với họ, đừng để đến lúc “con muốn phụng dưỡng mà cha mẹ không còn”, vậy sẽ vô cùng hối tiếc.

Theo Vision Times tiếng Trung
An Hòa biên tập

Xem thêm:

Mời xem video: