Người xưa rất coi trọng sự cân bằng, có chừng có mực. Họ giảng rằng, giữa người với người, giữa quốc gia với quốc gia đều phải giữ được sự đúng mực. Chu Dịch cũng giảng về đạo cân bằng của âm dương ngũ hành, đó đương nhiên cũng là không tách khỏi hai chữ “đúng mực”. 

Cổ nhân hiểu Đạo, sống thuận theo tự nhiên, âm dương và tôn trọng các quy luật siêu hình. Họ nghiêm ngặt trong ăn uống, ngủ và thức đều đặn, có chừng có mực, không bao giờ lao lực làm việc. Hành vi của họ tuân theo các quy luật tâm linh. Họ sống cho đến hết số kiếp đã an bài.

Người đúng mực là người đạt đến sự thành thục cao nhất
(Tranh minh họa: Họa sĩ Cừu Anh đời Minh, Public Domain)

Con người ngày nay khác hẳn, họ có lối sống không điều độ, dinh dưỡng không cân đối, tâm trạng buồn vui thất thường khiến âm dương và ngũ hành mất cân bằng. Họ ăn nhậu và đắm mình trong những sinh hoạt bất thường. Khi say xỉn, họ đã làm cạn sinh lực của mình. Người ta không biết cách bảo tồn sinh lực và không thu xếp đủ thời gian để phục hồi năng lượng. Nhiều người chỉ tham đắm trong các thú vui. Khi kích động, lúc trầm cảm, hành vi của họ rất thất thường. Đó là lý do khiến họ suy yếu ngay khi tuổi còn rất trẻ.

Vậy thì một người trong quá trình thành thục, trưởng thành, chín chắn, hoàn thiện, cần phải biết cân bằng, có chừng có mực ở những phương diện nào?

1. Sự đúng mực trong tâm

Cổ ngữ nói, con người quý ở chỗ tự mình biết mình. Quá trình thành thục cũng chính là quá trình tự nhận biết mình. Mỗi một người đều là một thân thể độc lập, cho dù là có mối quan hệ thân thiết như thế nào đi nữa thì cũng không thể có khả năng “hai người là một” được.

Mỗi người lớn lên trong hoàn cảnh khác nhau, cách suy nghĩ và phương thức làm việc cũng khác nhau. Sự đúng mực trong tâm chính là chỉ việc làm tốt chính mình, không nên dùng quan niệm của bản thân mình để suy đoán người khác. Người chân chính thành thục sẽ không yêu cầu người khác, cưỡng cầu người khác phải giống mình.

Giữa bạn bè cần phải có sự đúng mực, mỗi người có cuộc sống riêng của mình, không cần dùng ánh mắt nhìn chăm chú vào cuộc sống của người khác. Giữa người thân càng cần có sự đúng mực, mỗi người có một cách nhìn nhận khác nhau, không nên cưỡng ép mỗi thành viên trong gia đình đều trở thành bản sao của mình.

Âm dương ngũ hành có tương sinh tương khắc, cho nên, con người hay vạn vật đều phải có chừng mực mới có thể vận hành bình thường. Mỗi người đều không nên hoàn toàn dựa dẫm vào người khác, cũng không nên hoàn toàn kiểm soát người khác.

2. Sự đúng mực trong lời nói

Quá trình thành thục là quá trình không ngừng hiểu được sức mạnh của lời nói “thiện ý một câu ấm ba đông, lời ác lạnh người sáu tháng ròng”.

Lời nói muốn đúng mực thì trước tiên phải có sự đúng mực trong tâm. Từ trong tâm nhận rõ chính mình, xác định đúng vị trí của mình, cân nhắc kỹ được lời nào nên nói lời nào không thì mới có thể nói ra những lời đúng mực. Lời nói không nên nói tuyệt, lúc đắc ý không nên nói lời khoa trương, lúc tức giận không nên nói lời cay nghiệt. Ở vị trí khác nhau, ở mối quan hệ khác nhau thì lời nói có ngữ khí và nội dung khác nhau.

Giữ sự đúng mực trong lời nói, không nên đàm tiếu việc riêng tư của người khác. Trong cuộc sống, có không ít người rất thích tìm hiểu việc riêng của người khác, đem những điều mình tìm hiểu được ra làm chủ đề bàn luận. Thực ra ai cũng đều không thích có người khác đàm luận về mình sau lưng. Cho nên khi chúng ta muốn nói những lời đàm tiếu về người khác dù vô tình hay hữu ý thì hãy nên đổi vị trí của mình với họ để suy nghĩ một chút.

Quá trình thành thục của một người cũng là quá trình học được cách im lặng. Người thường xuyên nói huyên náo, ồn ào, bất an thường thường là người không có khả năng thực sự. Người như thế mãi cũng không trở nên chín chắn được.

3. Sự đúng mực trong hành vi

Thành thục là học được cách dùng lý trí trước khi hành động, làm cho suy nghĩ luôn đi trước hành động. Trong động tác, hành vi phải có sự đúng mực, thoát khỏi sự khống chế của cảm xúc.

Một người thành thục nhất định phải làm chủ được cảm xúc của mình. Cho dù nội tâm có nhấp nhô, biến động đến mức nào đi nữa thì hành vi cũng phải có chuẩn mực. Không thể vì tức giận mà có những hành vi mất kiểm soát…

Muốn có sự đúng mực trong hành vi, trước khi hành động cần phải có suy nghĩ kỹ càng. Trước khi làm việc, chúng ta cần lên kế hoạch, suy xét cân nhắc, không nên chỉ dựa vào sự nhiệt huyết nhất thời mà làm. Mỗi mối quan hệ khác nhau tự nhiên cũng có những hành vi đúng mực khác nhau. Giữa bạn bè có hành vi nào không nên làm, cần phải nhận rõ từ trong tâm. Trong cuộc sống hàng ngày, việc ăn, ở, ngủ nghỉ, lao động… đều phải có sự cân đối, đúng mực mới có thể khỏe mạnh cả tâm và thân.

Theo Vision Times tiếng Trung
An Hòa biên tập

Xem thêm:

Mời xem video: