Người Nhật thường giữ kẽ rất tế nhị trong giao tiếp với người lạ. Nếu mới gặp mà lại là người nước ngoài, chủ đề câu chuyện sẽ chỉ là quẩn quanh mấy thứ vô thưởng vô phạt như thời tiết, thể thao… Thường thì để dễ nói chuyện họ sẽ nói hoặc hỏi về thứ gì đó ở Việt Nam mà họ biết. Đương nhiên đó cũng là thứ gì đó nhẹ nhàng hoặc “trung tính”. Người Nhật rất biết cách né tránh những gì đụng chạm đến quan điểm về giá trị. Trong mười người Nhật mà tôi gặp trong lần đầu tiên, thế nào cũng quá nửa bảo “Việt Nam à? Nóng lắm phải không?”

Nhưng từ quãng tháng 6 trở đi cho đến tháng 8, nước Nhật cũng nóng kinh người. Đêm xuống thì dịu hơn tí chút vì gió từ biển thổi vào. Xem Tivi thấy ở tỉnh Kumamoto nhiệt độ lên tới 39.5 độ. Nhìn bầu trời tha hương tự nhiên thèm khát những đêm hè ở quê ngày trước.

Hồi nhỏ ở thôn Sấu những hôm gió mát, cơm tối xong bố thường bắc chõng hay rải chiếu ra thềm hoặc sân hóng mát. Những khi ấy lại được nằm gối đầu lên đùi bố ngắm sao trời hay nghe tiếng sáo diều. Thật thích! Thi thoảng cao hứng bố lại kể chuyện chiến trường hay đọc thơ bố viết cho nghe. Nhớ có lần nhìn thấy dải ngân hà sáng, bố cao hứng bảo “Bao giờ có tàu vũ trụ tao phải lên xem sông Ngân nó rộng thế nào” rồi cao hứng ngâm nga:

“Tất cả dòng sông đều nằm ngửa
Riêng dải ngân hà sấp mặt với trần gian.”

Lúc đó tai tôi nghe lơ đễnh nhưng sau này trải qua những cay đắng trong đời mới thấy cái hay của câu thơ ấy.

Cũng có khi cả nhà cùng ngồi ăn lạc luộc hay hạt mít luộc hoặc ngô rang. Rất kì lạ là ở làng tôi gọi ngô là “bẹ” vì thế mới có câu “Tháng ba ăn bẹ nghe diều” chỉ thú vui của người ở quê lúc nông nhàn. Ở nước Nhật này thi thoảng cũng thấy trẻ con, người lớn chơi diều ngoài bãi biển. Nhưng tuyệt nhiên không thấy tiếng sáo diều. Diều Nhật dường như không đeo sáo.

Mà không. Mỗi lần thấy người Nhật thả những cánh diều sặc sỡ tai tôi vẫn nghe thấy tiếng sáo. Tiếng sáo từ khoảng trời trên chiếc sân nhà làm bằng vôi trộn đất thủng lỗ chỗ vẫn ngân vang chưa dứt.

8/2015
Nguyễn Quốc Vương

(Trích từ tập tản văn “Mùi của cố hương”, NXB Phụ nữ, 2017)

Những đêm hè ở quê

Đăng lại từ Facebook Tác giả, dịch giả Nguyễn Quốc Vương
Tham khảo các tác phẩm của tác giả, dịch giả Nguyễn Quốc Vương tại đây

Xem thêm cùng tác giả, dịch giả:

Mời xem video: