Albert Einstein được coi là hình mẫu chuẩn mực của thiên tài, vậy nên mọi câu nói của ông đều được mọi người trân trọng và học tập. Tuy vậy, sự phát triển của các phương tiện truyền thông đã góp phần lan truyền sai lệch những gì Einstein đã thực sự nói.

Albert Einstein
Albert Einstein

Alice Calaprice, tác giả của “The Ultimate Quotable Einstein” cho biết: “Câu nói sai lầm nổi tiếng nhất là ‘Insanity is doing the same thing over and over again and expecting different results’ (Tạm dịch: Thật điên rồ khi bạn làm một việc lặp đi lặp lại nhưng lại mong chờ những kết quả khác nhau). Câu nói này thuộc về tác giả Rita Mae Brown trong cuốn sách Sudden Death năm 1983”. Vậy đâu mới là những câu nói huyền thoại thực sự thuộc về Albert Einstein?

1. “The important thing is not to stop questioning. Curiosity has its own reason for existing”(Tạm dịch: Điều quan trọng là không ngừng đặt câu hỏi. Sự tò mò có lý do riêng cho sự tồn tại của nó).

Đồng hành với sự tò mò là những trải nghiệm đáng quý cho cuộc sống của bạn. Khi cảm thấy mệt mỏi, không muốn tiếp tục cố gắng, sự thôi thúc phải biết trọn vẹn sự thật sẽ là nguồn động lực giúp bạn không bỏ cuộc. Sự tò mò giúp bạn rèn luyện tính kiên trì, nhẫn nại, quyết tâm vượt lên chính mình.

2. “The most beautiful thing we can experience is the mysterious. It is the source of all true art and all science” (Tạm dịch: Trải nghiệm tươi đẹp nhất mà chúng ta có chính là những điều huyền bí. Nó là cái nôi của nghệ thuật và khoa học chân chính).

Khi lên 5 tuổi, cha của Einstein tặng ông một chiếc la bàn. Ngay từ thời điểm đó, ông đã luôn thắc mắc về chiếc kim chỉ hướng về một phía. Lớn lên, Einstein dần hướng tới sở thích đọc các loại sách khoa học. Khi tò mò, chúng ta sẵn sàng từ bỏ những gì quen thuộc và chấp nhận rủi ro, ngay cả khi điều đó làm chúng ta lo sợ và không thoải mái. Những người tò mò có khả năng phản ứng một cách bình tĩnh trước sự mới lạ, hoạt động linh hoạt trong 1 thế giới không dự đoán trước được. Trong khi phong trào start up đang phát triển mạnh mẽ ở Việt Nam, những người trẻ tuổi, đặc biệt là sinh viên mới ra trường nên chuẩn bị sẵn tâm lý đón nhận những thay đổi lớn trong công việc.

3. “Imagination is more important than knowledge” (Tạm dịch: Trí tưởng tượng quan trọng hơn kiến thức).

Trí tưởng tượng phong phú sẽ đem đến những hình ảnh mới lạ, những sáng kiến hay, những cách giải quyết vấn đề mới. Kiến thức chúng ta biết chỉ hữu hạn nhưng trí tưởng tượng thì vô hạn. Tưởng tượng ra những sự việc/ sự vật mới chính là khởi nguồn cho một kiến thức mới.

Albert Einstein
Albert Einstein

4. “Only a life lived for others is a life worthwhile” (Tạm dịch: Chỉ có cuộc sống biết nghĩ cho người khác mới là cuộc sống đáng giá).

Thế giới này được tạo nên bởi sự gắn kết giữa người với người. Mỗi cá nhân không thể đơn độc tồn tại vì đơn độc đồng nghĩa với tự diệt. Khi sẵn sàng chia sẻ niềm vui, tiền bạc, thời gian của mình với người khác, tức là bạn đã thắng được lòng ích kỷ. Bạn không mưu cầu nhận về lợi ích nhưng chính sự hào phóng sẽ dẫn đường cho hạnh phúc tìm đến với bạn. 

5. “I never think of the future. It comes soon enough” (Tạm dịch: Tôi không bao giờ nghĩ về tương lai. Nó sẽ đến sớm thôi).

Einstein nói câu này trong bối cảnh ông có quá nhiều việc phải làm, quá nhiều thứ phải nghiên cứu, quá nhiều sự tò mò về các sự vật/ hiện tượng. Ông say mê với công việc và âm nhạc mỗi ngày. Einstein không nghĩ về tương lai bởi ông cần tập trung sống hết mình cho hiện tại. Với tư cách 1 nhà khoa học, câu nói của ông cũng thể hiện cuộc chạy đua vô hình giữa sức lực con người và thời gian thực tế. Đôi khi ông chưa kịp hoàn thành tư tưởng lớn của mình thì tương lai đã ở trước mặt. 

6. “Science without religion is lame, religion without science is blind” (Tạm dịch: Khoa học không có tôn giáo thì không hoàn chỉnh, tôn giáo mà không có khoa học sẽ thành mù quáng).

Trong khoa học, con người liên tục nêu ra các giả thuyết và kiểm định chúng. Lời khẳng định mạnh mẽ nhất trong khoa học xưa nay vẫn chỉ ở dạng “có những bằng chứng gợi ý rằng sự vật, hiện tượng A đúng khi vận động theo quy luật B”. Khoa học và tôn giáo không hề đối kháng như người ta tưởng, mà thực ra đó là hai con đường khác nhau cùng dẫn tới việc tìm kiếm một chân lý. 

7. “Though I am now an old fogey, I am still hard at work and still refuse to believe that God plays dice” (Tạm dịch: Mặc dù bây giờ tôi đã già, tôi vẫn chăm chỉ làm việc và từ chối tin rằng Chúa chơi trò súc sắc).

Khi có đam mê sâu sắc với công việc và trân trọng cuộc sống hiện tại, bạn có thể sống hạnh phúc với nó dù tóc đã bạc, chân đã mỏi. Có nhiều người tin rằng, sự may mắn là sự kết hợp của cơ hội và sự chuẩn bị kỹ lưỡng. Bạn không thể trông chờ bất cứ ai quyết định cuộc đời giúp mình, cũng không nên đối chiếu cuộc đời của mình với người khác.

8. “I have no special talents. I am only passionately curious” (Tạm dịch: Tôi không có tài năng đặc biệt. Tôi chỉ có tính tò mò vô cùng say mê thôi).

Sự tò mò giúp ta có trải nghiệm và ý nghĩa từ những kinh nghiệm mới. Động cơ cuối cùng của sự tò mò là bổ sung thêm hiểu biết vào vốn kiến thức, kỹ năng có sẵn của bạn. Các khoa học gia não bộ tiết lộ, khi ta học điều gì đó mới mẻ hoặc cảm thấy ngạc nhiên thì sẽ có một tin báo nháy lên gọi là dopamine (một loại hóa chất liên quan tới sự tưởng thưởng và các hệ thống động cơ của não). Vậy là bạn không sinh ra với tài năng xuất chúng, nhưng sự tò mò do rèn luyện có thể biến bạn thành một người uyên bác.

9. “If I were not a physicist, I would probably be a musician. I often think in music. I live my daydreams in music. I see my life in terms of music. I cannot tell if I would have done any creative work of importance in music, but I do know that I get most joy in life out of my violin” (Tạm dịch: Nếu tôi không phải là nhà vật lý, có lẽ tôi sẽ là một nhạc sĩ. Tôi thường nghĩ về âm nhạc. Tôi sống mơ mộng trong âm nhạc. Tôi thấy cuộc sống của mình trong các thuật ngữ âm nhạc. Tôi không biết liệu mình có tạo ra giá trị gì trong âm nhạc hay không, nhưng tôi biết rằng tôi nhận được nhiều niềm vui nhất trong cuộc sống từ cây vĩ cầm của mình).

Albert Einstein
Albert Einstein (Ảnh: Keystone/Getty Images)

Einstein được cha mẹ tặng cho cây đàn vĩ cầm đầu tiên vào năm 6 tuổi. Ông có sự đồng cảm sâu sắc với âm nhạc của Mozart. Khi biết chơi một loại nhạc cụ, bạn sẽ thấy đời sống tinh thần thư thái hơn, óc sáng tạo rộng mở hơn, tính kiên nhẫn rõ nét hơn. Dù bạn là thiên tài hay một học sinh bình thường, sự kết hợp giữa giải trí và học tập/ làm việc luôn là nhu cầu sống cơ bản. 

Minh Minh