Gần đây, chính quyền Hồng Kông đã bắt giữ và truy tố 47 nhân sĩ phe dân chủ, còn phía Đảng Cộng sản Trung Quốc thì cho biết sẽ thay đổi chế độ bầu cử hiện hành của Hồng Kông, từ chối cho phe dân chủ tham dự chính trị. Về việc này, phía Mỹ chỉ nói miệng ủng hộ phe dân chủ. Trong khi đó, chính quyền Nga chỉ bắt giữ một nhân sĩ bất đồng chính kiến, phía Mỹ đã lập tức chế tài 7 quan chức Nga và 13 doanh nghiệp sản xuất chất hóa học của Nga. Nhà bình luận thời sự Hồng Kông Phan Đông Khải (Gordon Poon) cho rằng không phải là Chính phủ Mỹ không có năng lực, mà là không muốn can dự vào vấn đề Hồng Kông.

1024px Vice President Biden Raises a Toast in Honor of Chinese President Xi at a State Luncheon at the State Department 21723827681
(Ảnh: Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ – Wikimedia)

Ông Phan Đông Khải cho biết, Chính phủ Mỹ dường như xuất hiện hiện tượng “rắn mất đầu”, mặc dù Ngoại trưởng Blinken mỗi ngày đăng 1 đến 3 bài đăng trên mạng xã hội, “đều là những thứ rất lọt tai, nhưng không biết là có ý tứ gì”. Ông Phan chỉ ra, toàn thế giới có rất nhiều sự việc xảy ra mỗi ngày, “vị ngoại trưởng này lại nói một cách không ngừng, tôi và nhân dân của họ đứng cùng nhau, đứng cùng nhân dân Myanmar, rồi lại đứng cùng những nhân sĩ chống chính phủ miền bắc Ethiopia, vậy cuối cùng thì ông đứng ở đâu?”. “Thế giới này phải chăng không có chủ yếu và thứ yếu, không có lớn – nhỏ, tất cả mọi chuyện đều lẫn lộn với nhau?”. Đối với việc 47 nhân sĩ phe dân chủ ở Hồng Kông bị truy tố, ông Blinken cũng biểu thị sẽ chú ý.

Ông Phan Đông Khải tiếp tục chỉ ra, mấy ngày trước, ông Biden đã nói trong chương trình phỏng vấn của CNN rằng Tổng thống Mỹ cần thể hiện giá trị của Mỹ. Ông Phan cho rằng điều này giống như một thái độ miễn cưỡng lấy lệ, “Nếu cái gì cũng miễn cưỡng lấy lệ, cái gì cũng liên quan đến việc của ông ấy, cuối cùng bạn sẽ không dự trù rằng ông sẽ làm gì”. Ông Phan cho rằng một mặt chính quyền ông Biden sẽ không can thiệp vào nội chính của Trung Quốc, mặt khác cũng sẽ không cứu Hồng Kông, “chỉ là nói miệng một chút mà thôi”. 

Lãnh tụ phe phản đối của Nga là Alexei Navalny bị hãm hại và bị xử tù, vì việc này mà ngày 3/3, Mỹ tuyên bố chế tài 7 quan chức Nga, 13 công ty liên quan đến sản xuất sinh hóa của Nga và 1 cơ quan nghiên cứu; đóng băng tài sản của họ tại Mỹ, cấm những người khác tiến hành giao dịch với họ, v.v.

Ông Phan Đông Khải nói, sức ảnh hưởng của Nga đối với thế giới rất nhỏ, “Tổng giá trị sản xuất trong nước không bằng 1/15 của Liên Xô, ngoài việc vẫn còn một số ảnh hưởng Đông Âu, thì ở những nơi khác lại không có chút ảnh hưởng nào, trong khi đó thời kỳ chiến tranh, Liên Xô có thể nói đã nắm giữ vận mệnh của một nửa thế giới. Hiện nay sức ảnh hưởng của Nga vẫn còn cách xa rất nhiều so với Liên Xô năm xưa. Sau khi ông Biden nhậm chức, đã tuyên bố Nga là mối đe dọa lớn nhất của nước Mỹ, chính quyền Mỹ đã làm gì? Có thể thấy tiêu chuẩn của Mỹ đối với ĐCSTQ và Nga là khác nhau. Chính quyền Nga bắt 1 nhân sĩ bất đồng chính kiến nên bị chế tài, còn ĐCSTQ làm nhiều việc xấu đến thế, nhưng ông Biden lại nói rằng hai nước (Mỹ – Trung) là đối thủ cạnh tranh, có không gian hợp tác…”

Thái độ hoàn toàn khác nhau đối với ĐCSTQ và Nga có thể thấy, Mỹ có thể chọn thái độ không làm gì về vấn đề người Hồng Kông phổ biến quan tâm đến dân chủ, nhân quyền và pháp trị. Ông Phan Đông Khải cho rằng “Không phải là Mỹ không có năng lực can dự, mà là chính quyền Mỹ khóa này không muốn tham dự”, “không quan tâm!”. 

Ông giải thích, nếu lời nói đi đôi với việc làm, thì đại biểu cho việc “đằng sau việc cảnh báo là có sự ủng hộ mạnh mẽ”, đối phương cũng sẽ kiêng dè 3 phần; nếu chỉ nói không làm, thậm chí lời nói và hành vi mâu thuẫn nhau, đối phương sẽ coi những lời này như gió thoảng bên tai. Giống như năm xưa ông Trump hình dung về bà Hillary: “Chỉ nói không làm, nghe thì hay, nhưng không có hiệu quả, cũng không xảy ra”.

Ngoài ra, ông Phan Đông Khải cho rằng dù hiện nay chính quyền Mỹ muốn xoay chuyển chính sách chế tài đối với Trung Quốc từ thời cựu Tổng thống Trump, thì cũng cần phải thay đổi từng bước, “có một số thứ đã xây dựng rồi, cần phải chầm chậm tháo dỡ”. 

Lấy thuế quan làm ví dụ, chính quyền hiện tại không thể lập tức hủy bỏ, về mặt kỹ thuật cũng rất khó làm được, nhưng họ có thể bóng gió trước để tạo dư luận đồng thời đặt một bậc thang cho mình. Do đó, đầu tháng Hai, ông Blinken cho biết, chính quyền hiện tại sẽ xem xét liệu các biện pháp thuế quan của chính quyền Trump đối với hàng nhập khẩu của Trung Quốc, xem liệu nó có gây hại cho Mỹ nhiều hơn Trung Quốc hay không. Ông Phan Đông Khải chỉ ra, đến lúc đó Chính phủ Mỹ có thể nói, vì để đảm bảo lợi ích của Mỹ, có thể hủy bỏ thu thuế quan đối với Trung Quốc.

Ông Phan Đông Khải cho rằng tuyên bố của ông Blinken rằng “thuế quan gây hại cho Mỹ nhiều hơn Trung Quốc” là hoàn toàn không phù hợp với thực tế. Khi ông Trump đánh thuế vào Trung Quốc, nền kinh tế Mỹ đã được cải thiện và tỷ lệ thất nghiệp giảm xuống mức thấp nhất trong nửa thế kỷ. Ông đặt nghi vấn, là một chính trị gia rất sắc sảo, nhưng ông Blinken đã đưa ra những ngôn luận hoang đường như vậy, và ý đồ đằng sau không cần phải nói rõ ràng mọi người cũng hiểu. 

Lý Hoài Quất, Vision Times

Xem thêm: