Moscow hôm Thứ Tư (14/12) tuyên bố, sẽ không có “ngừng bắn dịp Giáng sinh” vì không nhận được yêu cầu thành ý từ Kyiv, trong bối cảnh chiến tranh tàn khốc ở Ukraine đã sang tháng thứ 10. Quyết định trao đổi thêm hàng chục tù binh, trong đó có một người Mỹ, cho thấy hai bên vẫn đang duy trì liên hệ ở một cấp nhất định, theo Reuters đưa tin.

shutterstock 2114384846
Chiến tranh Nga – Ukraine đã sang tháng thứ 10 (Ảnh: evan_huang/ Shutterstock)

Nga và Ukraine hiện vẫn chưa tiến tới đàm phán tìm cách chấm dứt các chiến trận đang diễn ra ác liệt ở phía Đông và phía Nam, và lại lan đến Kyiv một lần nữa hôm 14/12. Hàng chục nghìn người đã thiệt mạng, hàng triệu người phải sơ tán, các thành phố trở nên tan hoang kể từ khi Nga phát động chiến tranh xâm lược vào ngày 24/2.

“Không, [chúng tôi] không nhận được yêu cầu ngừng bắn dịp Giáng sinh nào [từ phía Ukraine],” người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov nói với phóng viên hôm Thứ Tư 14/12. “Điều này không có trong lịch trình.”

“Tiền tuyến sẽ không yên bình,” Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nhấn mạnh trong bài phát biểu qua video hàng ngày, mô tả việc Nga phá hủy các thị trấn ở phía Đông bằng pháo binh rằng, “chỉ còn lại những đống đổ nát”.

Tuần này, ông Zelensky nhận định, Nga nên bắt đầu rút quân trước Giáng sinh như một bước để chấm dứt cuộc chiến tranh lớn nhất ở châu Âu kể từ Đại Thế chiến II. Nhưng phía Moscow đã thẳng thừng bác bỏ đề nghị này, nói rằng Ukraine phải chấp nhận mất lãnh thổ vào tay Nga trước khi đạt được bất kỳ tiến bộ nào về đối thoại hai bên.

“Phía Ukraine phải tính đến thực tế đã diễn biến trong thời gian này,” ông Peskov cho hay khi được hỏi về đề xuất Nga hãy rút quân.

“Và thực tế đó chỉ ra rằng các đối tượng mới đã xuất hiện trong Liên bang Nga. Chúng xuất hiện là do kết quả của các cuộc trưng cầu dân ý trên những vùng lãnh thổ này. Nếu không tính đến thực tế mới ấy thì không thể có bất kỳ tiến bộ [đàm phán] nào.”

Ông còn nói, “đừng nhắc đến” việc Nga thu binh trước khi kết thúc năm nay.

Ukraine và các đồng minh phương Tây bác bỏ những yêu cầu nhường lãnh thổ vì “trưng cầu dân ý” đó là giả dối và phi pháp.

Trao đổi tù binh

Mặc dù thiếu các cuộc đàm phán hòa bình, nhưng hàng trăm người bị giam giữ đã được trả tự do qua trao đổi tù binh trong những tuần gần đây. Việc trao đổi tù binh này, cùng với tiến trình đàm phán nối lại xuất khẩu một thành phần phân bón của Nga, và gia hạn thỏa thuận ngũ cốc, đã cho thấy hai bên vẫn duy trì liên lạc ít nhất là ở cấp độ nhất định.

Cuộc trao đổi mới nhất có hàng chục người bị giam giữ, bao gồm một công dân Hoa Kỳ, theo cả Kyiv và Washington đưa tin hôm 14/12.

Người đứng đầu văn phòng tổng thống Ukraine Andriy Yermak xác định người Mỹ là Suedi Murekezi, người mà ông nói đã “giúp đỡ người dân của chúng tôi” trước khi bị Nga giam giữ. Theo Washington Post, ông Murekezi là cựu quân nhân Không lực Hoa Kỳ sinh ra ở Uganda.

Phát ngôn viên an ninh quốc gia Nhà Trắng John Kirby không nêu tên người Mỹ được trả tự do, với lý do lo ngại về quyền riêng tư.

“Chúng tôi chắc chắn hoan nghênh tin tức tốt này,” ông Kirby nói với các phóng viên. Ông còn lưu ý, quy mô của bạo lực đang diễn ra đã dập tắt đi hy vọng ngừng chiến.

“Chỉ với những gì chúng ta đang thấy trên không và trên mặt đất ở Ukraine, khó mà có thể kết luận rằng cuộc chiến này sẽ kết thúc vào cuối năm nay,” ông Kirby trả lời câu hỏi về các tiến trình đàm phán hòa bình với Tổng thống Nga Vladimir Putin.

“Vậy là giao tranh vẫn tiếp diễn. Hẳn là vẫn sẽ tiếp tục trong một thời gian tới.”

Ngày 14/12, người đứng đầu Ủy ban Chữ thập đỏ Quốc tế (ICRC) nhận xét, một thỏa thuận theo cách tất cả đổi tất cả khi trao đổi tù binh là một lựa chọn trong cuộc chiến này. ICRC chỉ rõ, việc đạt được thỏa thuận như vậy là tùy thuộc vào hai nước.

Chủ tịch ICRC Mirjana Spoljaric cũng nhìn nhận, một cuộc trao đổi tù binh lớn theo cách đó có thể tạo dựng niềm tin, và trong quá khứ những cuộc trao đổi như vậy đã tạo thành “bước đầu tiên cho một thỏa thuận rộng lớn hơn”.

Cả ICRC lẫn hai bên đều không công khai con số chính xác về những người bị giam giữ trong chiến tranh của mỗi nước, nhưng người ta tin rằng có hàng nghìn tù nhân như vậy.

Ukraine đã thúc đẩy trao trả thêm nhiều người bị bắt giữ như một phần của cuộc đàm phán với các đại diện của Nga nhằm tìm cách mở lại đường ống dẫn khí amoniac qua Ukraine. Đường ống này được nhiều người coi là quan trọng trong việc hạ giá phân bón có làm từ khí đốt trên thị trường thế giới.

Máy bay không người lái tấn công Kyiv

Bạo lực đã quay trở lại Kyiv, với cuộc tấn công bằng máy bay không người lái lớn đầu tiên vào thủ đô của Ukraine trong nhiều tuần. Hai tòa nhà hành chính đã bị tấn công, nhưng lực lượng phòng không đã đẩy lùi phần lớn hỏa lực. Ông Zelensky cho biết 13 máy bay không người lái đã bị bắn hạ.

Tại một quận của Kyiv, nơi có tuyết phủ trên mặt đất, người dân kể lại họ nghe thấy tiếng động cơ rít lớn của một chiếc máy bay không người lái Shahed của Iran, sau đó là một vụ nổ lớn tại một tòa nhà cạnh nhà của họ.

“Tôi muốn tất cả chuyện này kết thúc… Tên khốn Putin phải chết,” bà Yana 39 tuổi nói khi đang chuẩn bị đi làm.

Một cuộc tấn công đã gần như xé toạc một phần mái của một tòa nhà gạch có tường bao quanh gần đó. Không rõ tòa nhà được sử dụng để làm gì.

Những người dân bị sốc, cố gắng chống chọi cái lạnh, rất may là không có ai bị thương.

Phần đuôi màu trắng của một chiếc máy bay không người lái có thể được nhìn thấy trong đống đổ nát. Nó có dòng chữ M529 Geran-2 được viết trên đó và một thông điệp viết tay “Vì Ryazan!!!” Điều này ám chỉ rằng đây là Moscow trả đũa việc Ukraine cho máy bay không người lái vào tấn công sân bay nằm sâu trong lãnh thổ Nga khoảng đầu tháng này.

Geran-2 là tên mà Nga đặt cho máy bay Shahed do Iran sản xuất.

Tên lửa phòng không Patriot

Trong cái mà Kremlin gọi là “chiến dịch quân sự đặc biệt”, Nga đã bắn hàng loạt tên lửa vào cơ sở hạ tầng năng lượng kể từ tháng 10.

Nhà điều hành lưới điện Ukraine thông báo, các cơ sở năng lượng không bị thiệt hại trong cuộc tấn công hôm 14/12.

Ukraine muốn tăng cường khả năng phòng không để chống lại các cuộc tấn công như vậy. Các quan chức Hoa Kỳ nói với Reuters trong tuần này, thông báo về quyết định cung cấp hệ thống phòng thủ tên lửa Patriot (yêu nước) cho Ukraine có thể được đưa ra ngay sau ngày 15/12.

Ông Zelensky khẳng định, Ukraine đang làm mọi thứ có thể để có được các hệ thống phòng không và chống máy bay không người lái hiện đại và mạnh mẽ hơn, đồng thời đã đạt được tiến bộ quan trọng về vấn đề này trong tuần này.

Trong 24 giờ qua, quân đội Ukraine cho biết, tại các khu vực Kharkiv, Donetsk, và Zaporizhzhia “quân địch đã phát động 1 cuộc không kích và 11 cuộc tấn công bằng tên lửa, 3 trong số đó nhằm vào cơ sở hạ tầng dân sự… (và) đã phát động hơn 60 cuộc tấn công bằng nhiều tên lửa”.

Và đạn pháo của Nga đã bắn trúng tòa nhà hành chính khu vực trên quảng trường trung tâm của thành phố miền nam Kherson mới được giải phóng, phó chánh văn phòng tổng thống Ukraine tiết lộ.

Sau một loạt các cuộc phản công chớp nhoáng của Ukraine, Kyiv đã giành lại quyền kiểm soát khoảng một nửa lãnh thổ mà Moscow chiếm được trong những tuần đầu tiên của cuộc chiến. Tuy nhiên, không bên nào giành được lãnh thổ đáng kể trong tháng qua.

Thiên Đức (Theo Reuters)