Moscow đã bắt đầu đợt triệu tập quân bắt buộc vào thứ Năm (22/9) để cố gắng thúc đẩy nỗ lực chiến tranh đang gặp nhiều trở ngại ở Ukraine. Các nhà chức trách Nga cho biết “hàng nghìn người đã tình nguyện” tòng quân, trong khi nhiều hình ảnh và báo cáo cho thấy lượng lớn đàn ông Nga chạy trốn khỏi đất nước để tránh bị buộc phải đi chiến đấu.

Embed from Getty Images

Quân đội Nga cho biết hôm thứ Năm rằng ít nhất 10.000 người đã tình nguyện chiến đấu trong vòng 24 giờ kể từ khi ban bố lệnh, nhưng cũng có nhiều người đàn ông vội vã rời Nga trước khi họ buộc phải nhập ngũ.

Các chuyến bay từ Nga đến các nước láng giềng, chủ yếu là các nước cộng hòa thuộc Liên Xô cũ cho phép người Nga nhập cảnh miễn thị thực, gần như đã kín chỗ và giá cả tăng chóng mặt, cho thấy một cuộc di cư của người Nga muốn tránh chiến tranh.

“Tôi không muốn tham chiến”, một người tên Dmitri, người đã bay đến Armenia chỉ với một chiếc túi nhỏ, nói với AFP. “Tôi không muốn chết trong cuộc chiến vô nghĩa này. Đây là một cuộc chiến huynh đệ tương tàn.”

Những người đàn ông trong độ tuổi quân nhân chiếm phần lớn trong số những người xuống chuyến bay muộn nhất từ ​​Moscow tại sân bay Yerevan và nhiều người không muốn trả lời báo chí.

Thủ đô của Armenia đã trở thành điểm đến chính cho những người Nga chạy trốn kể từ khi chiến tranh bắt đầu vào ngày 24 tháng 2.

Tại sảnh đến của sân bay Yerevan, Sergei, 44 tuổi, cho biết anh đã trốn khỏi Nga để thoát khỏi việc bị gọi tòng quân.

Anh nói với AFP: “Tình hình ở Nga có thể khiến bất cứ ai đều muốn rời đi.”

Tại biên giới trên bộ với Georgia, Phần Lan, hàng đoàn xe nối đuôi nhau để chạy khỏi Nga.

Dòng xe dài nối đuôi nhau tại biên giới Nga – Georgia:

Biên giới Nga – Mông Cổ:

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy trong bài phát biểu hàng ngày vào tối thứ Năm đã nêu ra các cách thức để người Nga có thể sống sót: “Hãy biểu tình. Hãy đấu tranh. Chạy trốn. Hoặc đầu hàng Ukraine.” Ông cũng nói thêm rằng người Nga là đồng phạm với tất cả những tội ác, những vụ giết người và tra tấn ở Ukraine: “Bởi vì các bạn đã im lặng. Bởi vì các bạn vẫn đang im lặng.”

Theo một nhóm giám sát độc lập, hơn 1.300 người đã bị bắt trong các cuộc biểu tình chống động viên quân sự trên khắp nước Nga hôm thứ Tư.

Hơn 5.000 đô la cho vé máy bay một chiều ra khỏi Moscow

Một báo cáo của The Guardian cũng đã thuật lại cuộc phỏng vấn ngắn với một người đàn ông tên là “Oleg”. Người này cho biết anh đã nhận được giấy gọi nhập ngũ chỉ vài giờ sau khi ông Putin kêu gọi điều động. Giấy gọi yêu cầu anh phải đến trung tâm tuyển dụng địa phương ở Kazan, thủ đô của nước cộng hòa Tatarstan.

Là một trung sĩ 29 tuổi thuộc lực lượng dự bị của Nga, Oleg cho biết anh luôn biết rằng mình sẽ là một trong số những người đầu tiên bị gọi, nhưng anh luôn hy vọng rằng anh sẽ không bị buộc phải chiến đấu ở Ukraine.

“Trái tim tôi chùng xuống khi tôi nhận được giấy gọi,” anh nói. “Nhưng tôi biết tôi không có thời gian để tuyệt vọng.”

Anh nhanh chóng thu dọn tất cả đồ đạc và đặt vé một chiều đến Orenburg, thành phố miền nam nước Nga sát biên giới với Kazakhstan.

“Tôi sẽ lái xe qua biên giới tối nay,” anh nói trong một cuộc phỏng vấn qua điện thoại hôm thứ Năm từ sân bay ở Orenburg. “Tôi không biết khi nào tôi sẽ đặt chân về Nga một lần nữa,” anh nói thêm, đề cập đến án tù mà những người đàn ông Nga phải đối mặt vì trốn tránh quân dịch.

Oleg cho biết anh sẽ bỏ lại vợ, người sẽ sinh vào tuần tới. “Tôi sẽ bỏ lỡ ngày quan trọng nhất của cuộc đời mình. Nhưng tôi chỉ đơn giản là không để Putin biến tôi thành kẻ giết người trong cuộc chiến mà tôi không muốn tham gia.”

Các chuyến bay thẳng từ Moscow đến Istanbul, Yerevan, Tashkent và Baku, thủ đô của các quốc gia cho phép người Nga nhập cảnh miễn thị thực, đã được bán hết trong tuần tới, trong khi chuyến bay một chiều rẻ nhất từ ​​Moscow đến Dubai có giá khoảng 370.000 rúp (5.000 bảng Anh) – một mức phí quá cao đối với hầu hết mọi người.

Và rất nhiều người, giống như Oleg, buộc phải sáng tạo và hướng đến một số biên giới đất liền vẫn còn mở cho người Nga.

Lực lượng biên phòng ở Phần Lan, quốc gia EU cuối cùng vẫn cho phép người Nga nhập cảnh bằng thị thực du lịch, cho biết họ đã nhận thấy “một số lượng lớn đặc biệt” công dân Nga tìm cách vượt biên qua đêm, trong khi lượng người Nga qua Georgia và Mông Cổ cũng tăng đột biến.

Ira Lobanovskaya, người thuộc tổ chức phi chính phủ “Hướng dẫn đến thế giới tự do”, giúp những người Nga chống lại chiến tranh và rời khỏi đất nước, cho biết: “Chúng tôi đang chứng kiến ​​một cuộc di cư thậm chí còn lớn hơn so với khi chiến tranh bắt đầu.”

Cô cho biết trang web của cô đã nhận được hơn một triệu rưỡi lượt truy cập kể từ bài phát biểu của ông Putin hôm thứ Tư. Theo ước tính của Lobanovkaya, hơn 70.000 người Nga sử dụng dịch vụ của nhóm đã rời đi hoặc lên kế hoạch cụ thể để rời đi.

“Đây là những người đang mua vé một chiều. Họ sẽ không quay trở lại chừng nào việc huy động vẫn còn tiếp tục,” cô nói.

Nhiều người trong số những người vẫn còn ở Nga đang cảm thấy rằng thời gian không còn nhiều nữa. Ít nhất ba khu vực đã thông báo rằng họ sẽ đóng cửa biên giới của họ đối với những người đàn ông đủ điều kiện tham gia quân dịch.

Các nhân viên biên phòng tại các sân bay của Nga cũng đã bắt đầu thẩm vấn nam hành khách rời đi về tình trạng nghĩa vụ quân sự của họ và kiểm tra vé khứ hồi.

Theo nhóm giám sát OVD, một số người biểu tình bị giam giữ ở Moscow đã bị cưỡng chế tòng quân.

Cũng đã có những lời kêu gọi EU hỗ trợ những người Nga đang tìm cách chạy khỏi đất nước.

Người phát ngôn của Ủy ban EU về các vấn đề nội vụ, Anitta Hipper, nói rằng khối sẽ họp để thảo luận về việc cấp thị thực nhân đạo cho những người Nga chạy trốn. Tuy nhiên, ba nước Baltic cho biết hôm thứ Năm rằng họ không sẵn sàng làm điều này.

Ngay cả những người không có bất kỳ kinh nghiệm quân sự nào – những người đàn ông mà Putin thề sẽ không gọi đến – cũng đang đóng gói hành lý của họ, theo The Guardian. Họ nói rằng luật rất mơ hồ và TT Putin đã không giữ những lời hứa trước đây của ông ấy.  

Những lo ngại đã tăng lên sau khi trang web độc lập Novaya Gazeta Europe báo cáo, dựa trên các nguồn tin chính phủ, rằng các sắc lệnh động viên cho phép Bộ Quốc phòng triệu tập 1.000.000 người, thay vì 300.000 như Bộ trưởng Quốc phòng nước này, Sergei Shoigu, công bố hôm thứ Tư.

Hiện tại, Lobanovskaya cho biết, phần lớn những người Nga rời đi là nam giới.

Tờ The Guardian cũng nói chuyện với một số phụ nữ, chủ yếu là các bác sĩ, những người đã quyết định rời khỏi đất nước sau khi các báo cáo bắt đầu xuất hiện nhỏ giọt rằng Nga đang điều động nhân viên y tế.

Tatayana, một bác sĩ từ Irkutsk, người đã mua vé máy bay đến Baku cho biết: “Tôi biết các bác sĩ phải chữa bệnh cho mọi người, đó là nhiệm vụ của chúng tôi. “Nhưng tôi tin rằng cuộc chiến khủng khiếp này càng sớm chấm dứt thì số người chết càng ít”.

Lê Vy (theo AFP, The Guardian)