Ngày 8/3, Tiểu ban Chuyên trách về Vấn đề Đại dịch của Ủy ban Giám sát Hạ viện Mỹ (dưới đây ghi Tiểu ban) đã tổ chức phiên điều trần đầu tiên về nguồn gốc của COVID-19.

1080px White House Press Briefing 49483434882
Cựu Giám đốc Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) Mỹ Robert Redfield. (Ảnh: Wikimedia/CC0 1.0)

Trong bài phát biểu khai mạc Chủ tịch Brad Wenstrup của Tiểu ban cho biết, Tiểu ban tổ chức phiên điều trần đầu tiên để hỏi một câu hỏi cơ bản đưa ra từ 3 năm trước: COVID-19 đến từ đâu? Từ tự nhiên hay từ phòng thí nghiệm? Ông nói, câu hỏi này rất quan trọng để giúp dự đoán và ngăn chặn các đại dịch trong tương lai, qua đó bảo vệ sức khỏe và an ninh của chúng ta.

Chủ tịch Tiểu ban: Hiện vẫn chưa rõ nguồn gốc COVID-19 và chưa có bằng chứng thuyết phục

“Tôi nghĩ rằng Tiểu ban sẽ tìm được sự thật vấn đề nguồn gốc COVID-19 này. Thật không may, vấn đề về này đã bị chính trị hóa thay vì thúc đẩy cuộc tranh luận hoặc thảo luận khoa học, phi chính trị”, ông Wenstrup nói.

Cựu bác sĩ chuyên khoa chân và nghị sĩ Đảng Cộng hòa từ Ohio này nói về nguồn gốc COVID-19: “Sự thật là chúng tôi chưa biết nguồn gốc của COVID-19. Chúng tôi không có bằng chứng thuyết phục”.

Cựu giám đốc phụ trách các vấn đề đa phương tại Hội đồng An ninh Quốc gia Nhà Trắng, ông Jamie Metzl tin rằng ngày càng có nhiều bằng chứng gián tiếp cho thấy virus có thể đến từ phòng thí nghiệm. Ông làm chứng: “Mặc dù câu hỏi về nguồn gốc của đại dịch này còn bỏ ngỏ, nhưng chắc chắn nguồn gốc COVID-19 liên quan đến nghiên cứu vẫn là khả năng rất nghiêm trọng, cho dù chưa rõ ràng. Dù chưa tìm được bằng chứng để chứng minh giả thuyết nguồn gốc từ phòng thí nghiệm, nhưng ngày càng có nhiều bằng chứng gián tiếp cho thấy rằng khẩu súng ít nhất cũng nóng khi chạm vào”.

Cựu Giám đốc CDC: Khả năng từ phòng thí nghiệm vẫn tồn tại đến giờ

Người từng là giám đốc của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) Mỹ trong thời gian đầu bùng phát đại dịch, ông Redfield cho biết rằng mặc dù từ bùng phát đại dịch COVID-19 đến nay đã hơn 3 năm, nhưng vấn đề tìm kiếm nguồn gốc của đại dịch luôn rất quan trọng và ông vẫn giữ quan điểm của ông về vấn đề này.

“Ngay từ những ngày đầu tiên của đại dịch này, quan điểm của tôi là cả hai giả thuyết về nguồn gốc của COVID-19 đều cần phải được kiểm tra kỹ lưỡng. Dựa trên phân tích dữ liệu ban đầu của tôi, tôi đã tin và đến nay vẫn tin rằng COVID-19 có nhiều khả năng là kết quả của việc vô tình phát tán ra ngoài phòng thí nghiệm hơn là sự kiện lây lan tự nhiên. Kết luận của tôi dựa trên cơ sở hiểu biết về virus, bao gồm như tính lây nhiễm cao giữa người, vấn đề lại cho phép dự đoán sự phát triển nhanh chóng của các biến thể mới, cũng như một số yếu tố quan trọng khác, [căn cứ còn] bao gồm một số hành động bất thường trong và xung quanh Viện Virus học Vũ Hán vào mùa thu năm 2019”, ông cho biết.

Chuyên gia: Không thống nhất về nguồn gốc, có thể không bao giờ biết chắc chắn

Nhân chứng Đảng Dân chủ được mời là Giám đốc Lâm sàng Bệnh truyền nhiễm của Đại học Johns Hopkins, ông Paul G. Auwaerter không đồng ý với quan điểm về nguồn gốc của COVID-19 của các nhân chứng Đảng Cộng hòa nêu ra. Ông nhấn mạnh rằng hiện chưa có sự đồng thuận về vấn đề này.

“Cuộc điều tra đang diễn ra. Vẫn chưa có sự đồng thuận về nguồn gốc của COVID-19. Bộ Năng lượng Mỹ dựa trên thông tin mật không được công khai, dùng nguồn tin độ tin cậy thấp để kết luận COVID-19 đã thoát ra từ phòng thí nghiệm ở Trung Quốc. FBI kết luận với độ tin cậy vừa phải. Mặt khác, nhiều nhà virus học tin rằng có bằng chứng thuyết phục về nguồn gốc virus là từ động vật. Họ kết luận rất có thể COVID-19 đã lây lan từ động vật hoang dã bị nhốt trong lồng sang chợ đồ tươi sống. Có thể mãi mãi chúng ta không thể biết chắc chắn được nguồn gốc COVID-19. Đưa ra tuyên bố [kết luận] mà không có đầy đủ dữ liệu hỗ trợ sẽ chỉ gây ra hỗn loạn và mất lòng tin”, ông nói.

Trả lời câu hỏi của đại biểu Quốc hội, chuyên gia y tế này cho biết không phải tất cả các loại virus đều có thể tìm được nguồn gốc, chẳng hạn như Ebola.

Ngay khi bắt đầu bùng phát dịch bệnh COVID-19, ông Jamie Metzl trong tư cách thành viên cấp cao tại Hội đồng Đại Tây Dương đã công khai kêu gọi một cuộc điều tra toàn diện về nguồn gốc virus, bao gồm cả khả năng virus đến từ sự cố ngoài chủ ý tại Viện Virus học Vũ Hán.

Quan chức y tế cấp cao có cố tình dập tắt lập luận virus đến từ phòng thí nghiệm?

Trong phiên điều trần, các nhà lập pháp Đảng Cộng hòa, bao gồm cả chủ tịch Tiểu ban điều tra nguồn gốc COVID-19, liên tục đề cập vào thời điểm trước đây các quan chức y tế hàng đầu ở Mỹ dường như có ý định ngăn chặn luận điểm giả thuyết virus đến từ phòng thí nghiệm.

Chủ tịch Wenstrup của Tiểu ban cho biết: “Vì những lý do mà chúng tôi chưa biết, các nhà lãnh đạo của cộng đồng khoa học đã hành động vào thời điểm đó để cố gắng thuyết phục thế giới rằng không nên coi trọng giả thuyết COVID-19 có nguồn rò rỉ phòng thí nghiệm. Bác sĩ Francis Collins (khi đó là Viện trưởng Viện Dị ứng và Bệnh truyền nhiễm Quốc gia) đã nói ông quan tâm đến việc làm tổn hại đến sự hòa hợp quốc tế hơn là điều tra vụ rò rỉ phòng thí nghiệm. Tiến sĩ Anthony Fauci cho biết, thuyết rò rỉ phòng thí nghiệm là một điều đang được chú ý hiện nay nhưng sẽ phai nhạt dần theo thời gian. Chủ tịch Peter Daszak của EcoHealth Alliance đã tuyển chọn một bức thư đăng trên The Lancet, gọi vụ rò rỉ phòng thí nghiệm là thuyết âm mưu, một tuyên bố có lợi trực tiếp cho chính Tiến sĩ Daszak”.

Dân biểu Cộng hòa Jim Jordan từ Ohio và Dân biểu Cộng hòa Taylor Marjorie từ Georgia cáo buộc Tiến sĩ Fauci và những người cùng quan điểm đó cố tình “che đậy” nguồn gốc của COVID-19, lý do vì chính Viện Y tế Quốc gia Mỹ đã thông qua Liên minh EcoHealth tài trợ cho Viện virus học Vũ Hán để tiến hành nghiên cứu “tăng chức năng”.

Trong một tuyên bố khi bắt đầu phiên điều trần, dân biểu Dân chủ Raul Ruiz đến từ California là thành viên cấp cao của Tiểu ban nói rằng một số tuyên bố của Đảng Cộng hòa là luận điệu cực đoan mang tính đảng phái và nhằm mục đích làm mất uy tín của một số chuyên gia y tế công cộng được công nhận ở Mỹ.

Dân biểu Ruiz (Adolfo Ruiz Cortines) từng là bác sĩ cấp cứu, cho biết: “Kể từ ban đầu khi COVID-19 bùng phát, các nhà nghiên cứu trong cộng đồng khoa học Mỹ đã làm việc không mệt mỏi để đánh giá loại virus này và nâng cao hiểu biết của chúng ta về nguồn gốc của virus này, đã có hàng chục nghiên cứu để đánh giá. Dưới chỉ đạo của Tổng thống Biden, cộng đồng tình báo đã đưa ra đánh giá toàn diện để tiến hành một cuộc điều tra kỹ lưỡng về nguồn gốc của virus, nhưng thực tế cho thấy những bằng chứng thu thập được chưa đủ để kết luận. Vì vậy chúng ta phải tạo điều kiện tốt nhất cho các nhà khoa học và cộng đồng tính báo của chúng ta thu thập chứng cứ trong điều kiện không chính trị hóa vấn đề, không phát ngôn kiểu đảng phái cực đoan hoặc dùng thuyết âm mưu làm mất uy tín của các chuyên gia y tế công cộng của quốc gia chúng ta”.

Dân biểu Ruiz và các nhà lập pháp khác của Đảng Dân chủ đã nhấn mạnh tại phiên điều trần rằng Tiểu ban nên tập trung vào việc phát triển các chính sách để ngăn chặn và giảm thiểu tác hại của các loại virus và đại dịch trong tương lai.

Chuyên gia: ĐCSTQ ngăn cản nỗ lực truy tìm nguồn gốc COVID-19

Cựu quan chức Nhà Trắng của Hội đồng Đại Tây Dương, ông Jamie Metzl cho biết tại phiên điều trần rằng tâm điểm vấn đề nên là Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ). Ông cáo buộc ĐCSTQ cản trở nỗ lực của cộng đồng quốc tế trong việc truy tìm nguồn gốc COVID-19, hậu quả là ngày nay vẫn không biết virus đến từ đâu.

“Lý do chính mà chúng tôi cần đề cập ở đây là vì Chính phủ Trung Quốc đã làm mọi thứ trong khả năng của họ để ngăn chặn một cuộc điều tra về nguồn gốc của đại dịch COVID-19, điều tra này đã muộn trong 3 năm nhưng vẫn rất cần thiết”, ông nói.

Ông tiếp tục: “Kể từ khi đại dịch bùng phát, Chính phủ Trung Quốc đã tiêu hủy các mẫu thí nghiệm, che giấu hồ sơ, bỏ tù các nhà báo Trung Quốc dũng cảm, bịt miệng các nhà khoa học Trung Quốc, tích cực truyền bá thông tin sai lệch và đã làm mọi cách có thể để ngăn chặn tự do điều tra bằng chứng. Mọi người trên thế giới này phải quy trách nhiệm cho Trung Quốc”.

Đồng thời, ông Jamie Metzl cho rằng việc kêu gọi điều tra toàn diện về nguồn gốc của đại dịch ở Trung Quốc không có nghĩa là chúng ta không nên xem xét kỹ lưỡng hành vi của chính người Mỹ cũng như bạn bè và đồng minh của Mỹ. Ông nhấn mạnh “Thực tế, [một cách công chính] thì chúng ta phải làm vậy”.

Ông kêu gọi thành lập ủy ban quốc gia liên đảng để điều tra nguồn gốc của COVID-19.

Chủ tịch Wenstrup của Tiểu ban cũng cho biết vào cuối phiên điều trần rằng tất cả các khả năng cần phải được xem xét. Ông nói: “Tôi hy vọng thứ này đến từ tự nhiên. Tôi sẽ rất vui, vì điều đó tốt hơn cho tất cả chúng ta. Nhưng nhìn thẳng vào vấn đề này thì tôi không thể không nghi ngờ còn có khả năng khác. Khi tôi nghĩ về khả năng khác này, dựa trên kinh nghiệm sống của mình khiến tôi nghĩ về nhiều điều xấu xa có thể xảy ra trong loài người chúng ta. Đây là vấn đề an ninh quốc gia. Đây cũng là vấn đề sức khỏe quốc gia”.

Mộc Vệ (theo Đài VOA)