Ngày 29/3/2023, Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn đã quá cảnh New York – Mỹ trong hành trình đi thăm chính thức những nước có quan hệ ngoại giao với Đài Loan là Guatemala và Belize.

p3307421a605074616
Bà Thái Anh Văn đến New York. (Ảnh từ tài khoản Twitter của bà Thái Anh Văn)

Vào tối thứ Tư (29/3), bà Thái Anh Văn đã tham dự một bữa tiệc do Hoa kiều tổ chức cho bà tại khách sạn Glasshouse trên sông Hudson cách không xa khu khách sạn Lotte nơi bà trú lại.

“Chính quyền Tổng thống Biden trong nhiệm kỳ của mình đã 9 lần tuyên bố bán vũ khí cho Đài Loan, chúng tôi cảm ơn Chính phủ Mỹ đã thực hiện các cam kết an ninh với Đài Loan theo Đạo luật Quan hệ Đài Loan và 6 bảo đảm. Ủng hộ Đài Loan tăng cường tự vệ, các bạn còn làm việc với các đối tác khác bảo vệ hòa bình và ổn định khu vực”, bà Thái Anh Văn nói với hơn 400 Hoa kiều Đài Loan đã chào đón bà.

“Trong những năm qua, Đài Loan đã cho cộng đồng quốc tế thấy rằng Đài Loan không khiêu khích hay khuất phục khi phải chịu các mối đe dọa và áp lực, chúng tôi đã thể hiện ý chí và quyết tâm tự vệ cũng như sự bình tĩnh và kiểm soát rủi ro, Đài Loan có khả năng bảo vệ hòa bình và ổn định trong khu vực, và chúng tôi càng quyết tâm bảo vệ các giá trị và lối sống mà chúng tôi đề cao”.

Chuyến công du của bà Thái Anh Văn lần này ngay bối cảnh một trong số ít nước có quan hệ ngoại giao với Đài Loan là Honduras đã cắt đứt quan hệ với Đài Bắc và thiết lập quan hệ ngoại giao với Bắc Kinh; chuyến đi cũng cùng thời điểm ông cựu Tổng thống Mã Anh Cửu phe Quốc Dân Đảng của Đài Loan đang ở thăm Đại Lục.

“Đài Loan đứng ở tiền tuyến của mặt trận dân chủ thế giới, người dân Đài Loan càng đoàn kết thì Đài Loan sẽ càng an toàn; Đài Loan càng an toàn thì thế giới sẽ càng an toàn. Chúng tôi sẽ làm việc cùng với tất cả các đối tác dân chủ của mình, và Đài Loan sẽ tiếp tục kiên định đi trên con đường dân chủ tự do”, bà Thái Anh Văn nói lời kết.

Đáp lại, Chủ tịch Laura Rosenberger của Hiệp hội Mỹ tại Đài Loan tái khẳng định chính sách Đài Loan của Mỹ trong bài phát biểu của mình. Bà cho biết những đóng góp liên tục của Đài Loan là rất quan trọng đối với ổn định tính đa dạng và phong phú của xã hội Mỹ và quan hệ Mỹ-Đài Loan.

“Những điều này được phản ánh trong mối quan hệ không chính thức của Mỹ với Đài Loan, mối quan hệ đã được hướng dẫn trong hơn 40 năm qua bởi Chính sách một Trung Quốc, Đạo luật Quan hệ Đài Loan, 3 thông cáo chung và 6 đảm bảo của chúng tôi”.

Thống đốc Phil Murphy bang New Jersey cũng tham dự bữa tiệc và có bài phát biểu. Từ năm 1989 bang New Jersey đã kết nghĩa với Đài Loan.

Vào chiều thứ Tư (29/3) bà Thái đã đến Sân bay JFK ở New York, bắt đầu chuyến hành trình “Đối tác vì Dân chủ và Thịnh vượng chung” kéo dài 10 ngày 9 đêm. New York là điểm dừng chân đầu tiên mà bà quá cảnh qua Mỹ trên đường bà Thái đến những nước có quan hệ ngoại giao với Đài Loan là Guatemala và Belize.

Đối mặt giữa những người chào mừng và người biểu tình

Vào lúc 4h chiều ngày 29/3, bà Thái Anh Văn đến khách sạn Lotte ở Midtown – New York nơi bà trú lại, tại đây bà được những người đồng hương Đài Loan chào đón. Đồng thời, nhóm Hoa kiều thân Bắc Kinh đã tập hợp nhiều người để phản đối, họ hô vang các khẩu hiệu chống Đài Loan độc lập và phản đối bà Thái Anh Văn quá cảnh Mỹ.

“Trung Quốc đã đàn áp chúng tôi trên trường thế giới. Họ dựa vào tiếng nói của một số lượng lớn người dân để đàn áp chúng tôi, nhưng chúng tôi dùng trái tim ấm áp và sức mạnh mềm mại của mình, chúng tôi sẽ luôn ủng hộ Tổng thống Thái Anh Văn của Đài Loan chúng tôi”, Chủ tịch Cai Qinghui của Hiệp hội Khách sạn Đài Loan tại miền Đông nước Mỹ chia sẻ.

“Kết quả của việc phi Trung Quốc hóa Đài Loan là Đài Loan không còn coi mình là người Trung Quốc, điều này đã làm tăng đáng kể sự đối đầu và thù địch giữa hai bên eo biển”, ông Hua Junxiong – cựu Chủ tịch Hiệp hội Thúc đẩy Thống nhất Hòa bình tại New York nói.

Đài Loan và Đại Lục đã tách khỏi nhau từ năm 1949. Bắc Kinh khăng khăng rằng Đài Loan là một phần của Trung Quốc và khẳng định rằng họ sẽ không từ bỏ việc sử dụng vũ lực để đạt được sự thống nhất xuyên eo biển.

Bà Thái Anh Văn đã cho biết trong một bài phát biểu tại Đài Loan trước chuyến công du, rằng áp lực bên ngoài sẽ không ngăn cản chính phủ của bà xây dựng quan hệ với các nước trên thế giới.

Vào thứ Năm (30/3), bà Tổng thống Đài Loan tham gia một sự kiện kín do một tổ chức tư vấn của Mỹ là Viện Hudson tổ chức, tại đây bà nhận “Giải thưởng Nhà lãnh đạo Toàn cầu” từ viện này. Trước đó theo phương tiện truyền thông tiếng Trung Nhật báo Thế Giới (World Journal) ở New York, bà Thái sẽ có bài phát biểu tại sự kiện kín này và đối thoại an ninh khu vực với các đại diện của nhóm chuyên gia cố vấn, bao gồm cả cựu Ngoại trưởng Mỹ Pompeo.

Hôm 29/3, Trung Quốc đe dọa sẽ trả đũa nếu ông Chủ tịch Hạ viện Mỹ McCarthy gặp bà Thái Anh Văn. Người phát ngôn Zhu Fenglian của Văn phòng Vấn đề Đài Loan của Đảng Cộng sản Trung Quốc cho biết trong một cuộc họp báo thường kỳ: “Nếu bà ấy liên lạc với Chủ tịch Hạ viện Mỹ McCarthy, đó sẽ là một hành động khiêu khích khác vi phạm nghiêm trọng nguyên tắc một Trung Quốc, làm suy yếu lợi ích, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Trung Quốc, đồng thời phá hoại hòa bình và ổn định trên eo biển Đài Loan”.

“Chúng tôi kiên quyết phản đối và sẽ thực hiện các biện pháp để kiên quyết chống lại”, tuy nhiên người phát ngôn không cho biết những biện pháp đó có thể là gì.

Hồi tháng 8 năm ngoái, người tiền nhiệm của ông McCarthy là bà Nancy Pelosi cũng thăm Đài Loan, phía Đảng Cộng sản Trung Quốc đã đáp trả bằng cách bao vây hòn đảo thông qua cuộc tập trận bắn đạn thật với quy mô chưa từng có. Đài Loan cho biết trong tuần này rằng không có dấu hiệu thay đổi nào trong sự hiện diện quân sự thường xuyên của Trung Quốc trong khu vực, bao gồm việc cử máy bay chiến đấu đến hòn đảo gần như hàng ngày.

Tổng thống Đài Loan sẽ rời New York vào thứ Sáu (31/3) để thăm Guatemala và Belize, sau đó dừng lại ở Los Angeles trước khi trở lại Đài Loan vào ngày 7/4. Tại Los Angeles, có khả năng bà Thái gặp ông McCarthy và các thành viên khác của Quốc hội Mỹ, mặc dù điều đó chưa được xác nhận chính thức.

Mộc Vệ (theo Đài VOA Mỹ)