Trump tiếp Bolsonaro, hướng tới tầm nhìn chung về Venezuela, an ninh và thương mại

Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump hôm 19/3 đã tiếp tân Tổng thống Brazil Jair Bolsonaro – người được  so sánh là “Trump của vùng nhiệt đới” – tại Tòa Bạch Ốc. Sau nhiều thập kỷ với những lãnh đạo chính trị chống Mỹ, chuyến thăm của ông Bolsonaro đánh dấu một chương mới trong quan hệ giữa Mỹ và Brazil.

Embed from Getty Images

Tổng thống Mỹ Donald Trump (phải) bắt tay với Tổng thống Brazil Jair Bolsonaro tại buổi họp báo chung ở Vườn Hồng, Tòa Bạch Ốc, Washington D.C hôm 19/3/2019. (Ảnh: Andrew Harrer/Bloomberg via Getty Images)

Cả hai nhà lãnh đạo đã nói rằng các chính sách của họ là tương đồng về nhiều vấn đề trong đó có Venezuela, an ninh và thương mại. Ông Trump hoan nghênh Brazil đã công nhận tổng thống lâm thời Juan Guaido của Venezuela và hỗ trợ Mỹ cung cấp viện trợ nhân đạo cho người dân Venezuela.

Trong buổi họp báo chung với ông Bolsonaro tại Tòa Bạch Ốc, ông Trump đã thúc giục quân đội Venezuela hãy chấm dứt ủng hộ nhà độc tài xã hội chủ nghĩa Nicolas Maduro, gọi ông ta là “con rối của Cuba”. Trong tuyên bố chung, cả hai nhà lãnh đạo Mỹ, Brazil đã tái khẳng định rằng họ sẽ sát cánh cùng với ông Guaido, với quốc hội được bầu dân chủ và với nhân dân Venezuela.

“Tôi nghĩ rằng tất cả khả năng, tất cả các lựa chọn đều mở,” ông Trump nói khi được phóng viên hỏi về khả năng can thiệp quân sự vào Venezuela.

Nhưng Tổng thống Mỹ nói chúng ta chưa thực hiện các chế tài khắc nghiệt nhất và thêm rằng Washington có thể phải tăng cường các biện pháp trừng phạt đối với Venezuela.

Trong buổi họp báo chung với ông Bolsonaro, ông Trump cũng lên án chủ nghĩa xã hội và nói rằng cả Mỹ và Brazil đã “đoàn kết trong việc hỗ trợ người dân Cuba và Nicaragua đã bị đau khổ kéo dài.”

“Thời khắc hoàng hôn của chủ nghĩa xã hội đã đến tây bán cầu chúng ta. Và hy vọng, nhân tiện, thời khắc hoàng hôn [của chủ nghĩa xã hội] cũng đến đất nước vĩ đại của chúng ta. Chủ nghĩa xã hội là điều cuối cùng chúng ta muốn có tại Mỹ,” ông Trump nói.

Cả hai nhà lãnh đạo Mỹ, Brazil cũng đã nói về những quan điểm tương đồng của họ về các giá trị sống.

Ông Bolsonaro nói: “Brazil và Mỹ sát cánh bên nhau trong những nỗ lực để đảm bảo tự do và tôn trọng lối sống gia đình truyền thống, tôn trọng Chúa, đấng sáng thế của chúng ta, chống lại hệ tư tưởng về giới hoặc các thái độ ba phải chính trị và chống tin giả.”

Ông Trump đã hoan nghênh tổng thống Brazil “sử dụng thuật ngữ tin giả.”

Chuyến thăm chính thức đầu tiên

Ông Bolsonaro, người thường bày tỏ ngưỡng mộ nước Mỹ và Tổng thống Trump, đã nói rằng ông hạnh phúc khi thăm Washington, đặc biệt sau nhiều thập kỷ tại Brazil luôn hiện hữu các lãnh đạo “chống Mỹ”.

Ông Trump là lãnh đạo nước ngoài đầu tiên gọi điện chúc mừng ông Bolsonaro chiến thắng trong cuộc bầu cử tháng Mười năm ngoái. Cuộc gặp này giữa hai nhà lãnh đạo cũng đánh dấu nhiều điều đầu tiên trong mối quan hệ giữa hai nước. Đây là chuyến công du nước ngoài đầu tiên của ông Bolsonaro trên cương vị tổng thống Brazil và đây cũng là lần đầu tiên trong lịch sử một tổng thống Brazil thăm Washington ngay trong chuyến công du nước ngoài đầu tiên của mình.

Ông Trump cũng đã ca ngợi tổng thống Brazil có sự hồi phục sức khỏe thần kỳ sau khi bị đâm trọng thương chỉ một tháng trước ngày bầu cử.

Vào tháng Chín năm ngoái, ông Bolsonaro đã bị đâm trong một buổi tập trung chiến dịch, mất tới 40% máu.

“Đó là một sự hồi phúc đáng kinh ngạc. Người dân của đất nước ông biết rằng ông đã cho thấy sự dũng cảm lớn lao,” ông Trump nói.

Tăng cường hợp tác an ninh, thương mại

Ông Trump cũng nói rằng ông có ý định chỉ định Brazil là “một đồng minh ngoài NATO chính” hoặc “có thể là đồng mình NATO.”

“Tôi sẽ phải thảo luận với nhiều người nhưng có lẽ là đồng minh NATO, điều này sẽ thúc đẩy đáng kể an ninh và hợp tác giữa hai nước chúng ta,” Tổng thống Trump nói.

Ông Trump cũng nói rằng Mỹ ủng hộ mong muốn của Brazil về việc gia nhập Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) – một câu lạc bộ của những quốc gia thịnh vượng nhất thế giới.

Hai nhà lãnh đạo đã đồng ý làm việc cùng nhau trong cuộc chiến chống khủng bố, ma túy, buôn lậu vũ khí, tội phạm mạng và rửa tiền, cũng như thúc đẩy an ninh biên giới. Ông Bolsonaro đã thông báo Brazil có ý định sẽ miễn trừ thị thực du lịch cho công dân Mỹ.

Trong năm 2018, Mỹ đạt thặng dư thương mại khoảng 27 tỷ USD trong giao thương với Brazil. Cả hai nhà lãnh đạo đã cam kết giảm hàng rào thương mại và tạo điều kiện thuận lợi cho đầu tư trong một loạt các ngành, đặc biệt là năng lượng, cơ sở hạ tầng, nông nghiệp và công nghệ.

Theo tuyên bố chung, Brazil đã đồng ý thực hiện hạn ngạch tỉ suất thuế cho phép nhập 750.000 tấn lúa mì Mỹ hàng năm với mức thuế 0%. Ngoài ra, Brazil cũng sẽ cho phép nhập khẩu thịt lợn Mỹ.

Sau 20 năm đàm phán, hai nước đang tiến tới hoàn thành thỏa thuận bảo vệ công nghệ, cho phép các công ty Mỹ thực hiện phóng vào không gian từ lãnh thổ Brazil. Theo ông Trump, vì là nước gần xích đạo, Brazil có vị trí lý tưởng và sẽ giúp tiết kiệm “một khoản tiền khổng lồ.”

Để cải thiện mối quan hệ kinh doanh, cả hai nước đã đồng ý hồi sinh Diễn đàn CEO Mỹ – Brazil và khởi động mới Diễn đàn Năng lượng Mỹ – Brazil.

Trong chuyến thăm Washington ba ngày lần này, Tổng thống Bolsonaro đã mang theo gần chục bộ trưởng để gia tăng quan hệ toàn diện với Mỹ.

“Mối quan hệ Mỹ – Brazil luôn luôn là một trong những mối quan hệ tiềm năng, nhưng dường như tiềm năng này chưa bao giờ được đáp ứng. Lần này là khác. Đây là thời điểm làm lại lịch sử mối quan hệ Mỹ – Brazil, nơi thực sự sẽ là một trục Bắc – Nam của hai nền kinh tế lớn nhất tại Tây bán cầu,” một quan chức Mỹ giấu tên nói với truyền thông hôm 18/3.

Xuân Thành

Xem thêm: