Ngày 3/11, kết quả bỏ phiếu của cuộc bầu cử Tổng thống Hoa Kỳ sẽ quyết định xem đương kim TT Donald Trump Trump hay ứng cử viên đảng Dân chủ Biden sẽ thắng cử. Do trước đó từng có cuộc bạo loạn phát sinh sau cái chết của người Mỹ gốc Phi George Floyd, nếu bạo loạn xảy ra vào Ngày Bầu cử tổng thống, Tổng thống Trump có quyền viện dẫn “Đạo luật Chống Nổi loạn” và sử dụng quân đội để dập tắt bạo loạn.

trump shutterstock 1587925252
Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump (Ảnh: Evan El-Amin / Shutterstock).

Đạo luật Chống Nổi loạn năm 1807

Với vai trò là luật liên bang của Hoa Kỳ, Đạo luật Chống Nổi loạn năm 1807 (Insurrection Act of 1807) cho phép Tổng thống Hoa Kỳ triển khai quân đội và lực lượng Vệ binh Quốc gia Liên bang trong những trường hợp cụ thể, nhằm dập tắt các cuộc bạo động và bất ổn trong nước một cách nhanh chóng và hiệu quả. Theo một văn bản pháp lý năm 2006 do “Văn phòng Nghiên cứu Quốc hội Hoa Kỳ” ban hành, Tổng thống Hoa Kỳ trước tiên phải ra tuyên bố yêu cầu giải tán “quân nổi dậy” trước khi “Đạo luật Chống Nổi loạn” được kích hoạt.

“Đạo luật Chống Nổi loạn” cho phép Tổng thống Hoa Kỳ triệu tập và sử dụng Lực lượng Vũ trang và Vệ binh Quốc gia Hoa Kỳ trong các trường hợp sau:

  1. Bất cứ khi nào có một cuộc nổi dậy chống lại chính phủ của mình ở bất kỳ bang nào, theo yêu cầu của cơ quan lập pháp của bang đó, hoặc theo yêu cầu của thống đốc bang khi cơ quan lập pháp không thể triệu tập, tổng thống có quyền triệu tập dân quân của các bang khác phục vụ trong bang đó. Số người do bang này yêu cầu. Tổng thống có thể sử dụng các lực lượng vũ trang mà ông cho là cần thiết để trấn áp cuộc nổi dậy;
  1. Khi Tổng thống cho rằng việc cản trở, liên minh, tập hợp hoặc nổi loạn bất hợp pháp chống lại thẩm quyền của Hoa Kỳ, khiến việc thực thi luật pháp Hoa Kỳ, thông qua các thủ tục tư pháp thông thường, ở bất kỳ tiểu bang nào, không phù hợp với thực tế, ông có thể triệu tập dân quân từ mọi tiểu bang, gia nhập quân đội liên bang và sử dụng các lực lượng vũ trang mà ông cho là cần thiết để thực thi các luật này hoặc trấn áp cuộc nổi dậy;
  1. Nếu quân nổi dậy phản đối hoặc cản trở việc thực hiện luật pháp của Hoa Kỳ, hoặc cản trở trình tự tư pháp do các luật này quy định, tổng thống sẽ sử dụng dân quân hoặc lực lượng vũ trang, hoặc cả hai, hoặc bằng bất kỳ cách nào khác, tiến hành các biện pháp được coi là cần thiết, nhằm trấn áp mọi cuộc nổi loạn, bạo lực gia đình, liên minh hoặc âm mưu bất hợp pháp trong nước.

Theo Reuters, “Đạo luật Chống Nổi loạn” đã được trích dẫn hàng chục lần trong lịch sử nước Mỹ, nhưng hiếm khi được trích dẫn từ những năm sau 1960. Lần cuối cùng Đạo luật được viện dẫn là vào năm 1992. Do đó, nếu xảy ra bạo loạn vào ngày bỏ phiếu bầu cử Tổng thống Mỹ, TT. Trump có thể sử dụng quân đội để dập tắt bạo loạn.

TT Trump có thể sử dụng Vệ binh Quốc gia Hoa Kỳ theo quy định của pháp luật

Do dịch viêm phổi Vũ Hán (COVID-19) xảy ra trong năm nay, thống đốc của nhiều bang ở Hoa Kỳ đã sử dụng Vệ binh Quốc gia để hỗ trợ việc thực thi pháp luật địa phương. Mặc dù trong trường hợp thông thường, thống đốc các bang có quyền điều động Vệ binh Quốc gia, luật liên bang Hoa Kỳ cũng cho phép chính phủ Hoa Kỳ sử dụng Vệ binh Quốc gia. Nếu chính phủ Hoa Kỳ sử dụng Vệ binh Quốc gia, quyền chỉ huy của họ nằm dưới sự kiểm soát của Bộ trưởng Quốc phòng.

Do đó, nếu xảy ra bạo loạn trong Ngày Bầu cử , TT. Trump có quyền sử dụng Vệ binh Quốc gia. Theo “Đạo luật Chống Nổi loạn”, một khi Tổng thống Hoa Kỳ xác nhận rằng bạo loạn trong nước khiến luật pháp quốc gia không được thực thi đúng cách, ông có thể sử dụng quân đội Hoa Kỳ, Vệ binh Quốc gia và Bộ An ninh Nội địa của chính phủ liên bang, nhằm dập tắt bạo loạn mà không cần sự đồng ý của thống đốc.

Mặc dù tổng thống có quyền sử dụng quân đội Hoa Kỳ và Lực lượng Vệ binh Quốc gia, Bộ An ninh Nội địa và nhân viên chính phủ liên bang khác, nhưng tòa án Hoa Kỳ có quyền ngăn tổng thống sử dụng vũ lực. Theo Reuters, giáo sư luật Robert Chesney tại Đại học Texas nhận xét: “Khi tổng thống chủ trương rằng luật chống bạo động phải được viện dẫn, các tòa án nói chung sẽ  không chỉ trích hay chất vấn.” Trong lịch sử Mỹ, trong tình huống thông thường, tòa án cấp dưới sẽ không chất vấn việc tổng thống Mỹ sử dụng quân đội và Vệ binh Quốc gia.

Nếu tòa án nhận thấy rằng TT. Trump không có lý do chính đáng để sử dụng quân đội Hoa Kỳ và Lực lượng Vệ binh Quốc gia, thì việc này có thể bị pháp luật ngăn cản.

Thiên Thanh

Xem thêm: