Trong một cuộc họp báo tại Tòa Bạch Ốc vào tối thứ Sáu (4/9), Tổng thống Donald Trump nói rằng Mỹ đang trao đổi với Nga về việc tái đàm phán một hiệp định không phổ biến vũ khí hạt nhân. 

Embed from Getty Images

Chúng tôi ngay bây giờ đang đàm phán một hiệp định không phổ biến hạt nhân rất quan trọng. Đối với tôi nó là điều quan trọng nhất. Một số người nói về nóng lên toàn cầu, tôi không nói thế, tôi nói [hiệp định này] là quan trọng hơn nhiều”, ông Trump nói.

Nga là quốc gia sở hữu kho vũ khí hạt nhân lớn nhất thế giới, Mỹ ít hơn một chút, đứng vị trí thứ hai. Tổng cộng vũ khí hạt nhân của hai nước Nga và Mỹ chiếm tới 90% số lượng vũ khí hạt nhân toàn cầu, theo Defense News.

Trung Quốc đứng thứ ba, họ thực sự giữ khoảng cách thứ ba, nhưng họ đang phát triển khá nhanh. Và vào một số thời điểm, chúng tôi sẽ mời thêm Trung Quốc tham gia các cuộc đàm phán này”, ông Trump nói.

Mỹ hiện được cho là đang có 5.800 đầu đạn hạt nhân, trong khi Nga có hơn 6.300. Trung Quốc có khoảng 320 đầu đạn hạt nhân, tiếp theo là Pháp với 290, theo Hiệp hội Kiểm soát Vũ khí.

Hiệp định không phổ biến vũ khí hạt nhân quan trọng mà ông Trump đề cập là Hiệp định Cắt giảm Vũ khí Chiến lược mới, gọi tắt là New START. Hiệp định này do cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama và cựu Tổng thống Nga Dmitry Medvedev ký năm 2010 và sẽ hết hạn vào tháng 2/2021.

START được soạn thảo phù hợp với một hiệp định vũ khí hạt nhân ban đầu do cựu Tổng thống Mỹ Ronald Reagan và cựu lãnh đạo Liên Xô Mikhail Gorbachev ký năm 1987. Hiệp định này đã dẫn tới kết thúc cuộc Chiến tranh Lạnh.

Cả hai hiệp định đều tìm cách giảm số lượng vũ khí hạt nhân mà mỗi nước sở hữu và khuyến khích không phổ biến hạt nhân trên toàn cầu.

Tổng thống Trump đã rút nước Mỹ khỏi hiệp định 1987 vào tháng 10/2018 với lý do Nga đã không tuân thủ thỏa thuận này. Từ đó, chỉ có hiệp định START còn hiệu lực ràng buộc Nga, Mỹ.

Tuy nhiên, Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov nói rằng ông không lạc quan về việc hiệp định New START sắp hết hạn sẽ được gia hạn mới với những yêu cầu mới của Mỹ rằng cần phải đưa Trung Quốc vào thỏa thuận này.

Chúng tôi chỉ cần mở rộng nhiều như Mỹ làm”, ông Lavrov nói trong một cuộc họp trực tuyến với các chuyên gia chính sách đối ngoại hồi tháng Bảy. “Nếu họ dứt khoát từ chối, chúng tôi sẽ không cố thuyết phục họ”.

Trung Quốc đã thẳng thừng từ chối tất cả các kêu gọi của Mỹ về việc ký vào hiệp định không phổ biến vũ khí hạt nhân. Bắc Kinh lấy lý do về sự đạo đức giả của chính quyền Trump khi đã rút nước Mỹ khỏi hiệp định Lực lượng Hạt nhân Tầm trung 1987.

Trung Quốc cho biết họ cam kết với chính sách không sử dụng trước – một chiến lược răn đe hạt nhân có nghĩa rằng Trung Quốc sẽ không tấn công trước.

Chúng tôi hy vọng Mỹ sẽ dừng chơi trò giả câm”, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh nói trong một tuyên bố đáp trả lập trường trước đó của Mỹ về mở rộng hiệp định không phổ biến vũ khí hạt nhân phải bao gồm cả Trung Quốc. “Với kho vũ khí hạt nhân lớn nhất, Mỹ nên hồi đáp quan ngại của quốc tế, nghiêm túc hoàn thành các trách nhiệm cơ bản và cụ thể của họ về giải giáp hạt nhân, phản hồi tích cực kêu gọi của Nga về gia hạn New START và cắt giảm đáng kể hơn nữa kho vũ khí hạt nhân của họ”.

Các quan chức Nga đã nói rằng họ sẽ đồng ý mở rộng hiệp định New START mà không bổ sung các quy định mới.

Đặc phái viên của Mỹ về Kiểm soát Vũ khí, Đại sứ Marshall Billingslea được cho là đang tham gia vào các cuộc trao đổi với Nga về đàm phán một hiệp định mới. Tổng thống Trump hồi cuối tháng Bảy đã bày tỏ rằng Mỹ có thể xúc tiến các cuộc đàm phán với Nga trước tiên, sau đó đến Trung Quốc.

Nếu Mỹ không thực hiện làm mới hoặc gia hạn START, thì sẽ là lần đầu tiên từ Chiến tranh Lạnh, Mỹ không có một hiệp định hạt nhân nào với Nga.

Nhưng chúng tôi đang làm tốt với Nga về hạt nhân”, ông Trump nói trong buổi họp báo tại Tòa Bạch Ốc tối 4/9.

Bộ Ngoại giao Mỹ không trả lời yêu cầu bình luận về các phát biểu mới nhất của Tổng thống Trump liên quan tới đàm phán hiệp định hạt nhân với Nga.

Đức Thiện (Theo Fox News)

Xem thêm: