Đưa ra con số 15.440 nghìn ha đất có rừng, chiếm 46,59% diện tích tự nhiên của cả nước, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) Trần Hồng Hà khẳng định trong năm 2022, tỷ lệ người dân quan ngại về môi trường chỉ còn 1,55%, giảm tới gần 11 điểm phần trăm so với tỷ lệ 12,53% năm 2016. 

rac o bien
Môt người đàn ông nhặt rác nhựa tại bãi biển Hồ Tràm, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, tháng 4/2022. (Ảnh: Valerie Pasquier/Shutterstock)

Tại Hội nghị tổng kết công tác năm 2022 và triển khai phương hướng, nhiệm vụ công tác năm 2023, ông Trần Hồng Hà – Bộ trưởng Bộ TN&MT cho hay trong năm, ngành này đã hoàn thành chỉ tiêu 91% khu công nghiệp có hệ thống xử lý nước thải tập trung theo yêu cầu của Quốc hội; tỷ lệ chất thải rắn sinh hoạt được thu gom xử lý tại khu vực đô thị đạt khoảng 96,37% (cao hơn so với chỉ tiêu Quốc hội giao là 89%).

Tổng cộng 11 nhà máy xử lý, đốt rác phát điện được khởi công; số vụ việc vi phạm pháp luật về môi trường gây ô nhiễm môi trường giảm 65,38%. Bộ này khẳng định tỷ lệ người dân quan ngại về môi trường giảm từ 12,53% năm 2016 xuống còn 4,03% năm 2020, đến nay còn 1,55%.

Tính trên cả nước, tổng cộng gần 20.000ha đất nông nghiệp đã chuyển sang các mục đích phi nông nghiệp; gần 30.000ha đất chưa sử dụng được khai thác để phát triển rừng, nâng tổng diện tích đất có rừng lên 15.440 nghìn ha, chiếm 46,59% diện tích tự nhiên của cả nước. Trên 10.000ha đất dự án chậm triển khai bị xử lý thu hồi, hủy bỏ chủ trương đầu tư.

Nguồn thu từ tài nguyên đất đai, khoáng sản, tài nguyên nước đóng góp 15% thu ngân sách nội địa trong năm 2022. Trong đó, riêng nguồn thu từ đất đai ở mức 270.130 tỷ đồng, chiếm 20,09% tổng thu nội địa, dù Chính phủ đã thực hiện các giải pháp miễn giảm, giãn, hoãn thu tiền thuê đất, theo Bộ TN&MT.

Về nguồn thu từ khai thác khoáng sản, các tổ chức, cá nhân nộp vào ngân sách Nhà nước là 4.115 tỷ đồng, đạt 131,5%; ngành công nghiệp khai khoáng tăng 6,5% so với năm 2021; tiền cấp quyền khai thác tài nguyên nước 80 công trình với tổng số tiền 755,061 tỷ đồng.

Đưa ra phương hướng trong năm 2023, ông Hà cho hay Bộ TN&MT sẽ hoàn thành việc lập phê duyệt quy hoạch, đảm bảo quỹ đất, tài nguyên đầu vào cho nền kinh tế; tiếp tục giải quyết các vướng mắc, giải phóng các nguồn lực của Nhà nước, nguồn lực xã hội cho phát triển; Đặt mục tiêu nguồn thu từ tài nguyên và môi trường đóng góp 18-20% thu ngân sách nội địa; Giải quyết căn bản tình trạng lãng phí đất đai, tài nguyên.

Ngoài ra, bộ này cho hay trong năm tới sẽ hoàn thành mục tiêu 92% khu công nghiệp, khu chế xuất đang hoạt động có hệ thống xử lý nước thải tập trung; 96% chất thải rắn sinh hoạt đô thị được thu gom, xử lý bảo đảm tiêu chuẩn, quy chuẩn; 40% rác thải sinh hoạt được xử lý theo mô hình đốt rác, phát điện, tái chế thay cho chôn lấp; triển khai cam kết về mục tiêu đạt phát thải ròng bằng 0 với hỗ trợ công nghệ, tài chính từ các đối tác, chuyển đổi năng lượng từ than sang năng lượng sạch, tái tạo, giảm phát thải từ sử dụng đất và rừng; đơn giản hóa 15-20% thủ tục hành chính; đưa chỉ số hài lòng của người dân, doanh nghiệp đối với thủ tục đất đai và môi trường tăng 2-3%.

Theo ông Hà, ngành này sẽ tập trung quản lý, phát huy các nguồn lực tài nguyên; đẩy mạnh chuyển đổi xanh, từng bước phục hồi các hệ sinh thái; phát triển kinh tế tuần hoàn, kinh tế xanh…

Những cảnh báo được dấy lên trong năm

Nếu không phát triển bền vững, Việt Nam sẽ phải “trả giá” cho môi trường bị hủy hoại và ô nhiễm là khoảng 6-7% GDP. Tính cả phí y tế để chữa bệnh cho người dân, tổng khoản chi sẽ lên đến 8-10% GDP.

Thông tin trên được các chuyên gia đưa ra tại hội thảo hồi tháng 9/2022 do Tạp chí Kinh tế và Dự báo, Bộ KH&ĐT tổ chức. PGS. TS Lê Quốc Lý chỉ ra 3 trụ cột bảo đảm sự phát triển của nền kinh tế, của xã hội, của một đất nước, gồm tăng trưởng kinh tế cao gắn với tiến bộ, công bằng xã hội và môi trường sống xanh-sạch-đẹp. Theo ông Lý, “cái giá” phải trả cho văn hóa-xã hội xuống cấp là khoảng 5-6% GDP. Với con số này, tăng trưởng kinh tế của Việt Nam có đạt 8-9% vẫn chưa làm cho nền kinh tế đất nước phát triển (thực tế là kết quả âm).

Bà Nguyễn Lệ Thủy, TBT Tạp chí Kinh tế và Dự báo cho rằng nguồn tài nguyên thiên nhiên của Việt Nam bị suy thoái nghiêm trọng do phương thức tăng trưởng còn nặng theo chiều rộng, sử dụng năng lượng hóa thạch và nguyên liệu đầu vào, trong khi trình độ sử dụng công nghệ mới để giảm tiêu hao vật chất còn thấp, việc quản lý tài nguyên còn hạn chế…

Tại Hội thảo “Mô hình hóa tác động của không khí ô nhiễm và biến đổi khí hậu đối với sức khỏe cộng đồng tại TP.HCM (Healthy Air 2022)” diễn ra hồi tháng 6/2022, PGS.TS Hồ Quốc Bằng, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Ô nhiễm không khí và biến đổi khí hậu (ĐH Quốc gia TP.HCM) cho biết các nguồn gây ô nhiễm không khí chủ yếu tại TP.HCM là từ sản xuất công nghiệp và giao thông vận tải, trong đó, hoạt động công nghiệp phát thải hơn 17,6 triệu tấn CO2eq hằng năm; các hoạt động giao thông đường bộ sản sinh hơn 13,4 triệu tấn CO2eq/năm. Hằng năm, TP.HCM có gần 1.400 người tử vong vì các chất gây ô nhiễm không khí.

PGS.TS.BS Lê Thị Tuyết Lan – Chủ tịch Hội Hen suyễn, Dị ứng và Miễn dịch lâm sàng TP.HCM cho hay TP.HCM được mệnh danh là “thủ đô hen suyễn” của châu Á. Nồng độ PM2.5 của TP.HCM hằng năm đều chiếm 23μg, cao gấp gần hơn 4 lần tiêu chuẩn của WHO.

“Cứ mỗi 10mg/m3 PM2.5 tăng lên trong không khí sẽ có thêm 56 ca ung thư phổi, 64 ca ung thư hệ hô hấp và tăng 3,5% lần nguy cơ trẻ em dưới 5 tuổi tại TP.HCM phải nhập viện”, bác sĩ Lan cảnh báo.

Vĩnh Long