Trước khi Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi đến thăm Đài Loan, Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) đã thường xuyên đe dọa, cảnh báo. Diễn biến sau đó cho thấy cuộc tập trận bắn đạn thật diễn ra có vẻ không như ý khi chỉ có 4 tên lửa bay qua vùng trời Đài Loan.

p3195441a579352783 ss
Ngày 4/8, Chiến khu Đông của ĐCSTQ đã công bố thông tin về các tên lửa được phóng nhắm vào Đài Loan, theo đó trong số 11 tên lửa được phóng đi chỉ có 4 tên lửa bay qua vùng trời Đài Loan. (Nguồn: Chiến khu Đông)

Theo tờ The Paper của ĐCSTQ vào ngày 5/8, trước khi diễn tập quân sự thì hải quân Chiến khu Đông của ĐCSTQ ở tiền tuyến eo biển Đài Loan đã thay thế tư lệnh mới Vương Trung Tài (Wang Zhongcai) và chính ủy Mai Văn (Mei Wen).

Một thông tin từ trang web của chính quyền quận Hải Thự thành phố Ninh Ba cho thấy, sáng ngày 29/7 Bí thư Quận ủy Từ Cường (Xu Qiang) đã có cuộc trao đổi với ông Trung tướng Vương Trung Tài là Phó Tư lệnh kiêm Tư lệnh Hải quân của Chiến khu Đông. Từ đó cho thấy, ông Vương Trung Tài (người đã dẫn đầu một đội thực hiện nhiệm vụ hộ tống ở Vịnh Aden và vùng biển của Somalia) đã giữ chức vụ Phó tư lệnh kiêm Tư lệnh Hải quân của Chiến khu Đông.

Hôm 2/8 Nhật báo Trịnh Châu (Zhengzhou) đưa tin, trước tháng Tám Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy Ninh Ba kiêm Bí thư Quận ủy Âm Châu là ông Thẩm Mẫn (Shen Min) đã có cuộc thảo luận với Phó Chính ủy kiêm Chính ủy Hải quân của Chiến khu Đông là ông Mai Văn. Từ thông tin cho thấy ông Mai Văn đã nhậm chức Phó chính ủy Chiến khu Đông kiêm Chính ủy Hải quân Chiến khu Đông.

Ngay sau khi bà Pelosi rời Đài Loan, quân đội ĐCSTQ tuyên bố tập trận kéo dài 3 ngày ở vùng biển xung quanh Đài Loan, theo tuyên bố sẽ đồng thời triển khai 6 cuộc tập trận cả trên vùng biển và trên không “giống như cuộc tập trận trên biển và trên không kéo dài 3 ngày trên đảo Đài Loan”. Ngày thứ 4 của cuộc tập trận (7/8), theo bản tin của Reuters thì các tàu chiến Trung Quốc đã nhiều lần tiếp cận trung tâm của eo biển Đài Loan, trong khi hải quân Đài Loan giữ khoảng cách theo dõi chặt chẽ, có khoảng 10 tàu của Đài Loan và của ĐCSTQ đang ở ngay đường giữa eo biển.

Có phân tích cho hay, trước cuộc tập trận, ông Tập Cận Bình đã thay thế cả tư lệnh hải quân và chính ủy hải quân của Chiến khu Đông để thể hiện quyết tâm sử dụng vũ lực đối với Đài Loan. Mặt khác, cuộc tập trận lần này để cho thấy hiệu quả của việc cải tổ quân đội và cách sử dụng quân đội cũng như khả năng tác chiến chung.

Theo thông tin được công khai, ông Vương Trung Tài sinh tháng 11/1963 tại huyện Lãi thành phố Bảo Định, tỉnh Hà Bắc, kể từ năm 1991 đã qua các nhiệm vụ là thuyền phó của tàu bảo hộ tên lửa dẫn đường Tứ Bình, thuyền phó của tàu khu trục tên lửa dẫn đường Cáp Nhĩ Tân, và thuyền phó của tàu khu trục tên lửa dẫn đường Thanh Đảo. Sau năm 2000, ông Vương giữ chức vụ thuyền phó và thuyền trưởng tàu khu trục tên lửa dẫn đường Hàng Châu. Kể từ đó, ông đã có thời gian dài thường xuyên phục vụ trong Hạm đội Biển Hoa Đông, đến ngày 1/9/2011 được thăng chức Phó chỉ huy; năm 2013 ông giữ chức vụ Tư lệnh Cảnh sát biển Hạ Môn thuộc Hạm đội Biển Hoa Đông, ngày 2/6/2016 giữ chức Phó tham mưu trưởng Hải quân Hạm đội Hoa Đông. Tháng 7/2017 ông được thăng cấp Thiếu tướng Hải quân. Tháng 6/2018, trong kế hoạch cải cách ĐCSTQ đã thành lập Cục Cảnh sát biển Trung Quốc và Vương Trung Tài trở thành Cục trưởng Cục Cảnh sát biển Trung Quốc.

Còn Mai Văn sinh năm 1965 là chính ủy của tàu sân bay đầu tiên Liêu Ninh, từng là trưởng bộ phận thanh niên của Ban chính trị Hạm đội Biển Đông, chính ủy một khu trục hạm thuộc Hạm đội Biển Đông, và phó chủ nhiệm kiêm chủ nhiệm bộ phận chính trị của một phân đội khu trục.

Thay đổi tư lệnh trước khi xung trận là điều cấm kỵ lớn trong quân đội, vì sao ông Tập Cận Bình lại thay đổi tư lệnh hải quân và chính ủy Chiến khu Đông ngay trước cuộc tập trận?

Vào ngày 1/8 năm ngoái, cựu chuyên gia Hải quân Trung Quốc là ông Diêu Thành (Yao Cheng) từng chia sẻ với Vision Times rằng có nhiều phe phái khác nhau trong quân đội ĐCSTQ, trong khi ông Tập Cận Bình chỉ có mối quan hệ tốt trong thời gian ở Hạ Môn – Phúc Kiến và với Tập đoàn quân 31. Sau khi cải tổ quân đội, đơn vị đó sau này được đổi thành Tập đoàn quân 73, những thân tín của ông Tập trong Quân ủy Trung ương hiện đều là những người trong nhóm này, nhưng hải quân lại không phục và nghe theo họ, hải quân vẫn luôn là người của phe cựu lãnh đạo Giang Trạch Dân.